Một nghiên cứu mới dẫn đầu bởi các nhà khoa học của Viện nghiên cứu Scripps (TSRI) được công bố trên tạp chí Science Reports vào đầu tháng 11 cho biết để ngăn chặn sự phát triển của khối u, hiện nay chúng ta có thể nhắm vào các tế bào miễn dịch, cụ thể là đại thực bào.
Nghiên cứu chỉ ra rằng đại thực bào có thể “khoan” qua khối u để tạo nên cấu trúc giống như mạch máu giúp vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng khi khối u phát triển. “Đây có thể sẽ là mục tiêu điều trị hoàn toàn mới để tiêu diệt khối u”, giáo sư Martin Friedlander, tác giả chính của nghiên cứu cho biết.
Một loại mạch khác giống mạch máu
Mạch máu thường được tạo thành bởi các tế bào nội mô. Trong ung thư, các tế bào khối u có thể cảm ứng tế bào nội mô để hình thành mạch mới giúp vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng trong máu. Quá trình này được gọi là sự hình thành mạch (Angiogenesis – quá trình hình thành mạch máu mới từ mạch có sẵn).
Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả các mạch máu đều được hình thành bởi tế bào nội mô. Trong ung thư, cấu trúc giống mạch máu có thể được tạo bởi một loại tế bào không phải tế bào nội mô. Hiện tượng này được gọi là “bắt chước mạch máu” và đã được phát hiện ở một vài loại khối u rắn bao gồm u nguyên bào thần kinh đệm (glioblastoma), ung thư vú và ung thư tế bào hắc tố (melanoma). Ở các loại ung thư này, cấu trúc mạch máu được hình thành từ một quần thể phụ các tế bào trong ung thư được gọi là tế bào gốc ung thư.
Đặc biệt, các nhà khoa học trong nghiên cứu này đã phát hiện ra rằng, trong điều kiện môi trường ít oxy, đại thực bào cũng có thể hình thành các ống dẫn giống như mạch máu trong khối u. Mặc dù đại thực bào là tế bào chính của hệ miễn dịch có vai trò nhận diện và tấn công các tác nhân bên ngoài và các tế bào ung thư, nhưng chúng cũng có thể tái lập chương trình trong điều kiện môi trường khối u để hỗ trợ sự tăng trưởng cho khối u.
“Những ống dẫn này có cấu trúc khác so với các mạch máu thông thường” Faith H.Barnett – nhà nghiên cứu ung thư và phẫu thuật thần kinh tại phòng khám Scripps và là đồng tác giả chính của nghiên cứu với Mauricio Rosenfed cho biết.
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng thuốc nhuộm tiêm tĩnh mạch để khoanh vùng hình thành mạch máu cũng như hình thành các ống dẫn giống mạch máu. Kết quả cho thấy đại thực bào nhanh chóng di chuyển đến môi trường thiếu oxy và hình thành các ống dẫn giống mạch máu. Thí nghiệm của Barnett và Rosenfeld cùng cộng sự cho thấy các cấu trúc dạng ống này được hình thành bởi các tế bào biểu hiện các phân tử như trên bề mặt đại thực bào.
Các ống dẫn giống mạch máu này quá nhỏ để có thể vận chuyển các tế bào hồng cầu nhưng các nhà nghiên cứu tin rằng nồng độ oxy trong khối u thấp đã kích thích đại thực bào hình thành các mạng lưới mạch để vận chuyển oxy và glucose hòa tan.
Mục tiêu mới trong điều trị ung thư
Những phát hiện này có thể giải thích tại sao các thuốc điều trị ung thư hiện nay có tác động làm chậm sự hình thành mạch lại không làm chậm sự phát triển của khối u. Theo Friedlander, các liệu pháp điều trị ung thư trong tương lai có thể làm cho các khối u bị “đói” bằng cách kết hợp thuốc ngăn sự hình thành mạch máu mới hiện nay với thuốc tác động tới sự hoạt động của đại thực bào.
Ngoài việc cung cấp một hướng tiếp cận mới để điều trị ung thư, Friedlander bổ sung rằng các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào vai trò của đại thực bào đến sự hình thành mạch máu mới trong võng mạc và chảy máu trong mắt – những vấn đề thường gặp của những người bệnh thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi già.
Tài liệu tham khảo:
- Scripps Research Institute, “Immune cells may facilitate tumor growth by forming primitive vascular channels“, Sciencedaily, November 11, 2016.
- Faith H. Barnett, Mauricio Rosenfeld, Malcolm Wood, William B. Kiosses, Yoshihiko Usui, Valentina Marchetti, Edith Aguilar, Martin Friedlander, “Macrophages form functional vascular mimicry channels in vivo“, Scientific Reports, 2016; 6: 36659
Lược dịch Lê Văn Trình – Lê Thị Kim Hòa
Biên tập Biomedia Việt Nam
