Một số thắc mắc về tế bào gốc

[Trương Xuân Đại]

Tế bào gốc hiện đang là lĩnh vực rất mới mẻ vì thế có một số điểm mình muốn trao ?đổi ?với các bạn:
Tế bào gốc bắt nguồn từ đâu, vì đã gọi là gốc nhưng nó vẫn phải có nguồn gốc chứ đúng không các bạn?
các cụm từ "tế bào phôi ", "tế bào gốc phôi", "tế bào gốc" các cụm từ này liệu có phải là một không ? Mong các bạn cùng nhau trao đổi nha. :?:

 

[Trần Hoàng Dũng]

EM có đọc được English kô? nếu được, google giúp em rất nhiều; tài liệu stem cell hiện đầy tràn trên Nét, đâu có khó tìm đâu.


3 thuật ngữ em đưa ra rõ ràng là khác nhau rồi

tế bào phôi: bất kỳ tế bào nào tách từ phôi thì gọi là tb phôi.

tb gốc chỉ chung cho ?mọi tb gốc bất kể nguồn gốc.

tb gốc phôi tức là tb gốc tách từ phôi.

 

[Huỳnh Duy Thảo]

sau ko ai trả lời cho chủ đề này nhi? Toi cung quan tâm về lĩnh vực này.
Nếu phân loại thì tế bào gốc chia làm 3 loại ?: đó là stem cell (có nguồn gốc từ blastocyst), grem cell (đây là tế bào gốc mầm sinh dục) và cuối cùng là adult stem cell (tế bào gốc trưởng thành).
Cả 3 loại trên đã nói lên đặc điểm nguồn gốc của chúng rồi.
Bác có quan tâm thứ gì trên đời về stem cell thì cứ trao đổi với tui. he he he

 

[Châu Văn Long]

Tiện thể cho em hỏi là chúng ta có thể nuôi tế bào gốc máu trên quy mô lớn để cung cấp cho bệnh nhân? và ở Việt Nam đã làm dược?

 

[Trần Hoàng Dũng]

Cùng 1 nội dung này em đã hỏi 2 lần, cả hai lần tui đều đưa bài cho đọc, tự tìm hiểu, nhưng em kô chịu đọc mà cứ vác câu hỏi đi hỏi tới hỏi lui, và bây giờ thêm lần thứ 3 ??????

 

[Châu Văn Long]

em xin lỗi!nhưng tài liệu anh cung cấp thực sự khó và cần thời gian để em tìm hiểu, em chỉ muốn biết là hiện nay ở nước ta có hay không và nếu chưa ?thì đây có thể là ý tưởng để chúng ta ứng dụng?nếu có rồi thì em sẽ tìm hiểu kĩ.cảm ơn anh

 

[Châu Văn Long]

 

[Hoàng Đức Minh]

Kiếm quyển: Bộ sách về công nghệ sinh học, Tập 2: công nghệ sinh học tế bào. Vũ Văn Vụ, Nguyễn Mộng Hùng, Lê Hồng Điệp. NXB: Giáo dục, 2005. Giá bìa: 24.500 đ
Trong đó có Phần công nghệ tế bào động vật.

Tiếng việt đọc cho dễ hiểu.

 

[Trần Hoàng Dũng]

em xin lỗi!nhưng tài liệu anh cung cấp thực sự khó và cần thời gian để em tìm hiểu, em chỉ muốn biết là hiện nay ở nước ta có hay không và nếu chưa ?thì đây có thể là ý tưởng để chúng ta ứng dụng?nếu có rồi thì em sẽ tìm hiểu kĩ.cảm ơn anh

Em tìm hiểu 1 vấn đề khoa học là đúng; và vấn đề có thể mới có thể cũ. Tài liệu có dễ có khó cũng là bình thường, nhưng khi người ta đưa em tài liệu mà nếu em kô xài thì em cũng phải lên tiếng chứ? Tại sao ngay lần đầu tiên khi tui gửi bài em không phản hồi ngay là khó thế này thế kia, mà lại im ru bù rù; rồi lại đi hỏi lại lần nữa, tui cũng gửi thêm mấy bài nữa; cũng im ru bù rù; lại đi hỏi lần nữa; đến khi tui nổi nóng hỏi thì em mới nói là khó.

Ngay những bài tui đưa, tui đã chỉ ra bài nào khó bài nào dễ; bài đầu tiên tui gửi bằng yousendit nên kô biết em có load kô nhưng hai bài sau tui attach lên đây thì kô thấy dấu hiệu load , tui phải hiểu vấn đề như thế nào đây??

Chừng vài lần như thế thì ai mà còn muốn ?giúp em chứ.

 

[Huỳnh Duy Thảo]

Em lại gặp Anh Dũng nữa rồi. Chào Anh. Em ko biết mấy Anh nói về vấn đề gì? nhưng về tế màu gốc máu cuống rốn (umbilical cord blood stem cell) em thì biết cũng ít nhiều. Hiện nay, ở VN thì chỉ có Bệnh Viện Truyền Máu Huyết học nó có ghép vài ca tế bào gốc máu cuống rốn (khoảng năm 2003) nhưng đấy là do ekip người pháp tiến hành, đến bây giờ thì em thấy nó im ru bù ru, ko có động tĩnh vì cả, còn trên thế giới thì làm nhóc luôn (vào google search thì biết). Tiện thể, Anh Dũng ơi. Mấy quyển sách Anh Dũng cho em quý quá chừng, em rất cám ơn.
Anh Dũng có quyển sách nào hay bài báo mới nhất nao có liên quan đến tế bào gốc máu cuống rốn ko ? Anh Dũng cho em xin nha.
Em cám ơn Anh Dũng.

 

[Trần Hoàng Dũng]

Tui nhớ là tui kô có cuốn nào chuyê về "umbilical cord blood stem cell" cả, chỉ là nhựng cuốn chung chung về stem cell thôi. Tui chưa có thời gian đi lùng sục sách mới, chỉ có thể giúp em review papers thôi, nếu cần thì hú 1 tiếng.

 

[Huỳnh Duy Thảo]

Anh Dũng ơi. Em cám ơn Anh. Vậy khi nào Anh Dũng rảnh rỗi, Anh Dũng tìm giúp em mấy cái rewiev (khoảng 2005-2006) nha. Để em được mở rộng tầm nhìn.
Thanks Anh Dũng.

 

[Thạch Thành Trung]

Lúc trước ?mình thật sự không rõ sự khác biệt giữa hai thuật ngữ “tế bào gốc” và “tế bào mầm”. Tranh thủ hè mình cóp nhặt được một số kiến thức, post lên ?mong sự trao đổi cuả mọi người.
Tế bào gốc là những tế bào có khả năng biệt hoá thành nhiều loại tế bào có chức năng.
Nhưng thuật ngữ “tế bào gốc” mang tính chất chung,không nói lên hết được tính chất cũng như tiềm năng của chúng.
Chúng ta có thể phân loại và gọi tên “tế bào gốc”theo một số cách sau.
1. Theo tiềm năng biệt hóa:
- tế bào tòan năng(totipotent cell):hợp tử, hay Blastomere
Là tế bào có khả năng phân chia và biệt hoá thành tất cả các tể bào của cơ thể, có khả năng biệt hoá thành cơ thể hoàn chỉnh.
Vd:
?Một cành cây có thể phát triển thành một cây hoán chỉnh.
?Ở người,Tinh trùng thụ tinh với trứng tạo thành một totipotent cell(hợp tử),vài giờ đầu sau khi thụ tinh , tế bào này phân chia tạo thành những totipotent giống hệt nhau.
_ Tế bào Vạn năng(Pluripotent cell): khối tế bào bên trong của Blastocyst
Là tể bào có khả năng bịêt hoá thành tẩt cả các tể bào ngoại trừ tế ?bào phôi.
_ Tế bào đa năng (multipotent): Tế bào gốc tạo máu
Tương tự như tế bào Vạn năng, thật sự khó có cơ chế chính xác phân biểt hai loại tế bào này ( hoặc là em bầng tăng chưa biết ).
_ Ngoài ra còn có một số tế bào gốc vài năng , cũng như đơn năng
vd : tế bào gốc tuỷ xương tạo ra các loại tế bào máu.
? ? ? Cơ chất dưỡng bào( Mast cell precursor) chỉ bịêt hoá cho ra dưỡng bào.
2. Theo nguồn gốc :
_ Tế bào gốc phôi( Embryonic stem cell): được thu nhận từ phôi giai đọan blastocyst. Chúng là khối tế bào bên trong của Blastocyst còn gọi là lớp sinh khối bên trong(ICM_Inner mass cell).
?Nó tương ứng với tế bào vạn năng theo cách phân loại( 1)
_ Tế bào mầm(Embryonic germ cell):
Là những tế baò gốc được thu nhận từ rãnh sinh dục, vị trí là tiển thân của cơ quan sinh dục sau này, các tế bào này được chứng minh là vạn năng.
_ Tế bào khối u(Embryonic carcinomas): Được thu nhận từ khối u trong tinh hoàn và buồng trứng của chuột, những tế bào này được nuôi cấy nhưng những tế bào gốc phôi.
_ Tế bào gốc trưởng thành : chỉ chung những loại tế bào chưa chuyên hoá, được tìm thấy trong những mô ở cơ thể trưởng thành, có thể tự đổi mới và biệt hoá thành những tế bào chuyên biệt từ nguồn gốc của nó.
Những tế bào loại này được đặt tên theo nơi hiện diện: tế bào gốc tuỷ xương, tế bào gốc biểu bì,…
3. Theo kiểu biệt hoá:
Vd: tế bào gốc cơ tim là tế bào sẽ biệt hoá thành tế bào cơ tim, tế bào gốc xương là những tế bào biệt hoá thành những tế bào xương,…
?Nhưng có một số tác giả cho rằng cách gọi tên này không thật hợp lí vì các tế bào trên( theo họ) là những tế bào tiền thân( progeneotor cell) hay cơ chất( pecuor cell) không phảỉ là những tế bào gốc thực thụ.
?Nhưng nếu theo cách phân loại theo tiềm năng biệt hóa thì ta cũng có thể xem những tế bào này là những tế bào gốc một năng(unipotent cell).

? Vậy thật sự tế bào mầm là một trong những loại tế bào gốc , xét về tiềm năng biệt hoá nó không khác gì tế bào gốc phôi(đều là pluripotent cell)

Tài liệu tham khảo:
Phan Kim Ngọc, Phạm Văn Phúc, Phan Minh Liên, Công Nghệ Sinh Học Động Vật, 2006
http://www.biocrawler.com/encyclopedia/Totipotency

 

[Trương Xuân Đại]

Vậy cho mình hỏi do đâu mà có sự khác biệt giữa các loại tế bào gốc: Đơn năng, Đa năng, toàn năng ?

 

[nhuongnv]

Vậy cho mình hỏi do đâu mà có sự khác biệt giữa các loại tế bào gốc: Đơn năng, Đa năng, toàn năng ?

Do sự biệt hoá!

 

[Trương Xuân Đại]

Bạn có thể nói rõ hơn về cơ chế của quá trình này được không?

 

[Tống Thị Bình]

mình không hiểu tại sao tế bào đơn năng cũng được xem là tế bào gốc?

 

[Nguyễn Ngọc Lương]

thì nó là tế bào gốc của cái loại tế bào mà nó sẽ biệt hóa thành. Trong tiếng Anh hình như gọi là commited cells. Các tế bào như vậy ta gặp ở các biểu mô, các lớp lát thành các cơ quan rỗng như dạ dày, ruột...v.v. Chúng vẫn giữ khả năng phân chia rất cao và khi phân chia thì một thằng vẫn là stem cell còn thằng kia thành progenitor của cái thằng tế bào mà nó sẽ biệt hóa thành.

 

[Tống Thị Bình]

mình nghĩ tế bào gốc có khả năng biệt hóa thành nhiều loại tế bào. Trong khi đó tế bào gốc đơn năng theo như bạn trung nói thì nó chi biệt hóa cho ra một loại tế bào thôi mà ? ?
? ? ?Cơ chất dưỡng bào( Mast cell precursor) chỉ bịêt hoá cho ra dưỡng bào
ngoài tế bào gốc ra các tế bào đã biệt hóa khác cũng có khả năng phân chia đúng không? ví dụ như các lympho bào được tạo ra từ cúc trung tâm mầm ở các hệ thống bạch huyết ngoại vi. Nếu nói tế bào gốc đơn năng thì nó khác gì với các tế bào sinh ra các lympho bào ở các trung tâm mầm đó. các tế bào sinh đã biệt hóa còn khả năng phân chia không?

 

[Nguyễn Ngọc Lương]

Trước hết bạn đọc wikipedia về tế bào gốc cái đã, nhất là đoạn này:
http://en.wikipedia.org/wiki/Stem_cell
Unipotent cells can produce only one cell type, but have the property of self-renewal which distinguishes them from non-stem cells.
Cái lymphocyte của bạn là một phản ví dụ rất tốt. Nhưng người ta không gọi nó là stem cell vì nó đã biệt hóa. Có thể còn có nhiều tế bào đã biệt hóa có khả năng phân chia bằng cách bất biệt hóa rồi phân chia rồi tái biệt hóa. Bạn thử hỏi các chuyên gia khác xem để thỏa mãn thắc măc của bạn.