Tại sao nhân bản cừu Dolly lại phải nuôi tế bào trứng có nhân của tế bào tuyến vú trong môi trường nghèo dinh dưỡng? Hiện tượng tái biệt hóa là gì?

[huyền my]

Đầu tiên cho em hỏi câu này( câu này em đã hỏi trong topic khác nhưng chưa thấ có câu trả lời) là: ở thực vật C4 thì quá trình tổng hợp 1 phân tử glucozo tiêu tốn bao nhiêu ATP, quá trình này xảy ra ở 2 không gian vậy thì việc vận chuyển sản phẩm từ tế bào nà sang tế bào khác có tiêu tốn ATP ko.
Cho em hỏi 1 câu nữa là tại sao trong nhân bản cừu Dolly người ta lại phải nuôi cấy tế bào trứng có nhân của tế bào tuyến vú trong môi trường nghèo dinh dưỡng và hiện tượng tái biệt hoá là gì.

 

[Nguyễn Thế Long]

Đầu tiên cho em hỏi câu này( câu này em đã hỏi trong topic khác nhưng chưa thấ có câu trả lời) là: ở thực vật C4 thì quá trình tổng hợp 1 phân tử glucozo tiêu tốn bao nhiêu ATP, quá trình này xảy ra ở 2 không gian vậy thì việc vận chuyển sản phẩm từ tế bào nà sang tế bào khác có tiêu tốn ATP ko.
Cho em hỏi 1 câu nữa là tại sao trong nhân bản cừu Dolly người ta lại phải nuôi cấy tế bào trứng có nhân của tế bào tuyến vú trong môi trường nghèo dinh dưỡng và hiện tượng tái biệt hoá là gì.

Mình xin trả lời 1 ý nhỏ trong câu hỏi của bạn.
Hiện tượng "tái biệt hóa" là hiện tượng tế bào đã biệt hóa lại phục hồi khả năng phân chia như trước khi biệt hóa.
Nhân bản cừu Dolly dựa trên kĩ thuật chuyển nhân Tb sinh dưỡng (Somatic cell nuclear transfer) tức là chuyển nhân của tế bào sinh dưỡng của cơ thể SV cần nhân bản và tế bào chất của tế bào trứng chưa thụ tinh (đã được loại bỏ nhân).
Sở dĩ người ta phải làm vậy để biến 1 tế bào sinh dưỡng trưởng thành trở thành 1 tế bào gốc toàn năng (có khả năng phân chia vô hạn, biệt hóa thành bất kỳ tế bào nào và có khả năng phát triển thành 1 cơ thể hoàn chỉnh). Do tế bào chất của TB sinh dưỡng trưởng thành chứa các nhân tố ức chế biểu hiện của phần lớn các gen trong nhân, do đó cần phải tách nhân của TB này để cấy vào TBC của TB trứng (chưa hình thành các chất ức chế biểu hiện gen). Sau đó tế bào lai này được kích thích phân chia bởi dòng điện và cấy vào nang phôi để phát triển tiếp trong bụng của cừu mẹ "đẻ thuê".

 

[nguyenphuonghoa]

Mình xin trả lời 1 ý nhỏ trong câu hỏi của bạn.
Hiện tượng "tái biệt hóa" là hiện tượng tế bào đã biệt hóa lại phục hồi khả năng phân chia như trước khi biệt hóa.
Nhân bản cừu Dolly dựa trên kĩ thuật chuyển nhân Tb sinh dưỡng (Somatic cell nuclear transfer) tức là chuyển nhân của tế bào sinh dưỡng của cơ thể SV cần nhân bản và tế bào chất của tế bào trứng chưa thụ tinh (đã được loại bỏ nhân).
Sở dĩ người ta phải làm vậy để biến 1 tế bào sinh dưỡng trưởng thành trở thành 1 tế bào gốc toàn năng (có khả năng phân chia vô hạn, biệt hóa thành bất kỳ tế bào nào và có khả năng phát triển thành 1 cơ thể hoàn chỉnh). Do tế bào chất của TB sinh dưỡng trưởng thành chứa các nhân tố ức chế biểu hiện của phần lớn các gen trong nhân, do đó cần phải tách nhân của TB này để cấy vào TBC của TB trứng (chưa hình thành các chất ức chế biểu hiện gen). Sau đó tế bào lai này được kích thích phân chia bởi dòng điện và cấy vào nang phôi để phát triển tiếp trong bụng của cừu mẹ "đẻ thuê".

Tôi xin bổ xung khái niệm về tái biệt hoá:

Tái biệt hoá tiếng Anh gốc là redifferentiation, động từ là redifferentiate, bắt nguồn từ gốc động từ differentiate nghĩa là biệt hoá, tức là khả năng 1 tế bào có thể phân hoá thành các tế bào thuộc các mô khác nhau ở cở thể đa bào như mô cơ, mô xương, mô thần kinh, mô biểu bì,...(các tế bào này gọi là các tế bào đã biệt hoá), vậy tái biệt hoá là suy nghĩa ra từ tiền tố "re" tức là once again (tái là lặp lại, thêm một lần nữa).

Ở cơ thể đa bào, mọi tế bào thuộc các mô khác nhau được sinh ra là do quá trình biệt hoá của 1 tế bào hợp tử ban đầu (hợp tử chính là tế bào chưa biệt hoá). Nên hiểu tái biệt hoá là khả năng mà 1 tế bào đã biệt hoá (differentiated cell) nhưng khi được nuôi cấy trong môi trường phù hợp nó sẽ lại có khả năng biệt hoá thành các tế bào mô khác giống như các tế bào chưa biệt hoá.

Nói chung bạn nào giỏi tiếng Anh sẽ là một lợi thế khi học sinh học; đối với nhiều khái niệm, chỉ cần nhớ thuật ngữ bằng tiếng Anh nguyên gốc bạn có thể suy luận ra nghĩa của nó. Giờ hết nghỉ Tết nên tôi lại bận, mong các anh chị và các bạn bớt chút thời gian giải đáp cho thế hệ tương lai của đất nước.