Văn Tấn Đình
Senior Member
Hơn 6 tháng mình chưa lên diễn đàn nay mình lên lại vì mình chính thức là Sv CNSH. Một KS CNSH tương lai.
Hôm trước nghe thầy Lượng PR ngành CNSH nhiều quá cộng với trc kia cũng thích thích rồi nên vô.
Ngành CNSH là ngành của TK XXI là một ngành phát triển rất nhanh trên thế giới. Ngành CNSH liên quan đến các lĩnh vực Y, dược, Môi trường, Thực phẩm, Nông nghiệp...
Tuy nhiên ở VN ngành này chưa PT lắm nên đa số theo hướng thực phẩm.
Đây là 2 bài viết của anh Nguyễn Trung Thành, lớp CNSH 2002, ĐH Bách Khoa TpHCM.
Trong đó có rất nhiều thông tin bổ ích về cơ hội việc làm của dân CNSH
http://blog.360.yahoo.com/blog-RzvTxrs5 ... tKsqe?p=47
http://blog.360.yahoo.com/blog-RzvTxrs5 ... tKsqe?p=48
ĐÂU LÀ CƠ HỘI CHO KỸ SƯ CN SINH HỌC
BÀI 1: XU HƯỚNG NGHỀ NGHIỆP VÀ CƠ HỘI CỦA BẠN
Chào các bạn, đây là bài viết đầu tiên mình post lên blog của lớp với hy vọng chia sẻ cùng các bạn một vài quan điểm về nghề nghiệp mà tụi mình đã lựa chọn, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp và chia sẻ về kinh nghiệm và quan điểm của các bạn.
Trước hết mình xin liệt kê và đưa ra nhận định về các xu hướng công việc mà các bạn đang theo đuổi tạm thời hoặc lâu dài:
- Học cao học chuyên ngành CNSH trong nước hoặc nước ngoài (20%-25%) có lẽ vì nhu cầu học lên cao hơn vì cảm thấy những kiến thức và bằng cấp đạt được thời đại học là chưa đủ hoặc do không tìm ra cơ hội tốt cho trình độ hiện tại
- Học cao học ngành khác (đa số là QLCN) (10% -15%) các bạn này thuộc về hai diện: 1- chán ngán với CNSH sau thời gian “tu luyện” tại ĐHBK (cái này hơi bị tiêu cực), cho rằng mình đã chọn sai ngành nên coi như bắt đầu lại. 2- học để tích luỹ thêm kĩ năng và bằng cấp sẽ sử dụng sau này khi thành đạt tiến dần lên vai trò quản lý (quan điểm này mình đánh giá rất cao).
- Đi làm đúng chuyên ngành (nói thế thôi, chủ yếu là thực phẩm chứ chẳng chuyên ngành gì đâu) (20%-25%): đa số các bạn làm trong các nhà máy với các vị trí: QC, QA, R&D, suppevisor, labs technician, operating engineer, các bạn này là những người yêu thích kỹ thuật và có nhu cầu về một công việc ổn định. một số bạn làm trong các công ty dịch vụ ở vị trí kỹ sư bán hàng, các bạn này thuộc về những người năng động tham vọng về thu nhập, yêu thích giao tiếp và làm kinh tế.
- Đi làm ngoài chuyên ngành (10%-15%): các bạn này bao gồm những người thuộc về: ko thích CNSH và thực phẩm, ko thích kỹ thuật, ko tìm được việc chuyên ngành nên phải đi làm tạm vì “cơm áo gạo tiền”. híc híc…
- Chưa đi làm, các bạn này thuộc về các thành phần như sau (khoảng 20-25%): chưa muốn đi làm vì nhiều lý do chưa hiểu rõ, đang lựa chọn giữa các xu hướng nghề nghiệp, muốn làm đúng chuyên ngành nhưng chưa tìm được việc (thất nghiệp đúng nghĩa. Hu hu…).
Bây giờ mình sẽ phân tích về các cơ hội nghề nghiệp cho bằng cấp kỹ sư công nghệ sinh học ở việt nam, ở đây mình chỉ viết với các đối tượng đang tìm việc và thực sự muốn hoặc đã đi làm, còn các bạn thuộc xu hướng khác mình ko nói tới (cũng ko biết gì mà nói). Như các bạn biết tụi mình đều là những tân kỹ sư sau khi tốt nghiệp ai cũng cần một công việc để làm để có thu nhập và tích luỹ kinh nghiệm (và cả để chấm dứt thời kì ăn bám cha mẹ ^__^. ). Thế nhưng khi apply cho một công việc bạn có bao giờ suy nghĩ về công việc đó chưa? Nó có đáp ứng được nguyện vọng của bạn không? Hay đôi khi chỉ là để có việc làm, có cơ hội tốt hơn thì bỏ? (hãy cân nhắc thật kỹ bạn ạh, nếu không chỉ mất thời gian cho những việc không đâu, làm việc cả đời mà, vài ba tháng thất nghiệp có đáng gì). Nói về cơ hội nghề nghiệp hiện nay thì mình thấy thuộc về 2 xu hướng là ổn định và năng động:
- về các bạn có nhu cầu một công việc ổn định mọi việc xem như đơn giản đi rất nhiều với các vị trí QC, QA, R&D, suppevisor, labs technician, operating engineer… các vị trí này lúc nào cũng thiếu đặc biết các nhà máy ở các khu công nghiệp, nên các bạn không cần lo thất nghiệp nhưng yêu cầu các bạn phải thực sự có trình độ (mình không mún xúc phạm nhưng thực sự có bạn đã tốt nghiệp mà trong đầu chẳng chút chuyên môn) và sự chăm chỉ cần cù (tăng ca nhiều lắm đó). Có điều là lương hơi bị bèo, cơ hội thăng tiến nhỏ giọt.à đây là công việc của một kỹ sư thuần tuý
- Đối với các bạn yêu thích CNSH và tìm kiếm những công việc năng động nhiều triển vọng thăng tiến về nghề nghiệp như cơ hội đào tạo, cơ hội thăng tiến về lương bổng trong tương lai mọi việc lại trở nên khó khăn vì hiện tại công việc chuyên về CNSH ở việt nam là cực kì hiếm mức độ cạnh tranh rất cao thường giành cho cấp độ thạc sĩ hoặc cao hơn.(mình cũng đang tìm kiếm, hic!)
Đó là những suy nghĩ của mình về những gì liên quan đến nghề nghiệp của tụi mình hiện nay.
Lâu lâu gặp bạn bè mình thường nghe các bạn phàn nàn là muốn đi làm nhưng ko tìm được chỗ để nộp đơn vì đa số họ đều tuyển KS hoá thực phẩm chứ ko phải KS CNSH vì thế bài viết sau mình xin viết vài dòng về kĩ năng tìm việc làm hy vọng có thể giúp được các bạn
ĐÂU LÀ CƠ HỘI CHO KỸ SƯ CN SINH HỌC (TT)
BÀI 2: CÔNG NGHỆ TÌM VIỆC LÀM CỦA KS CNSH
Ở đây mình chỉ nói về tìm việc kỹ sư thuần tuý vì mình cũng có chút kinh nghiệm, còn mấy xu hướng kia mình cũng đang bế tắc, ai có kinh nghiệm chỉ giùm.
- Trước hết mình xin giới thiệu chút xíu về thành tích tìm việc của mình để các bạn tham khảo: mình bắt đầu có ý định tìm việc từ ngày 25/03/2007 đến ngày 25/05/2007 quyết định tạm dừng để tập trung tu luyện AV và “trả nợ món nợ truyền kiếp” với những toan tính riêng. Ngày 05/11 sau khi nhận bằng tốt nghiệp mình bắt đầu tìm việc trở lại như vậy tổng thời gian tìm việc của mình là 2 tháng 7 ngày chẵn mình đã nộp đi 2 lá đơn xin việc và nhận được 13 lời mời phỏng vấn mình đã tham dự 6 còn lại là từ chối vì nhiều lý do cá nhân ko tiện nói ra, trong đó 4 lần thành công còn 2 lần thất bại mình nghĩ rất ít ai nhận được nhiều cơ hội như mình nhưng thực sự đến nay mình vẫn chưa ưng ý công việc nào mặc dù nhiều công ty thực phẩm nổi tiếng đã mời mình phỏng vấn và một số mời làm việc (phỏng vấn đạt).
- Về kỹ năng tìm việc đối với các kỹ sư mới tốt nghiệp, theo mình nên tuân thủ 2 nguyên tắc cơ bản sách vở là “hãy để nhà tuyển dụng tìm được bạn” và “cần năng động hơn để tìm được công việc mơ ước”:
- Nguyên tắc thứ nhất (có thế nói mình đã rất thành công): các bạn nên biết rằng hấu hết các công ty nổi tiếng họ đều có các chuyên gia tìm kiếm ứng viên trên mạng vì thế bạn sẽ ko bao giờ có cơ hội bằng các thông tin trên báo và nộp đơn trực tiếp. chẳng hạn bạn đã bao giờ thấy vinamilk, number1, cocacola, pepsi, kinhdo đăng tin tuyển kỹ sư lên báo chưa. Xin thưa là không có, họ lun tự tìm kiếm và liên lạc với các ứng viên trên mạng. (vinamilk, number1, pepsi, Anko… đã liên lạc với mình theo cách này) vì thế cái bạn cần ở đây là một bản CV thật good post lên hai trang web nổi tiếng là kiemviec.com (trang này bạn nên post CV bằng tiếng việt) và vietnamwork.com (nên dùng CV tiếng anh). Xin nói thêm về CV good đương nhiên bạn phải good và không đồng nghĩa với học lực của bạn thời đại học tuy cũng có ảnh hưởng chút xíu tuỳ theo cách bạn show cho họ thấy. 4 cái quan trọng nhất của cv theo thứ tự là: 1- cách dùng từ và ngôn ngữ trong cv (sao cho hay và dễ lọt vào keyword của họ khi search), 2- trình độ Anh văn,vi tính (nên có toeic 600 trở nên, A,B,C ko có giá trị lắm), 3- hoạt động và kinh nghiệm đã tích luỹ được thời đại học, 4-xếp loại bằng cấp đại học. còn lại tuỳ thuộc biểu hiện của bạn trong buổi phỏng vấn.^__^
- Nguyên tắc thứ 2 (mình cũng đang cố gắng) ko ngừng tìm thông tin đăng tuyển trên báo, trên mạng và trên website của các công ty mà bạn quan tâm để tìm kiếm công việc phù hợp, có thể gửi hồ sơ đến phòng nhân sự của họ qua địa chị mail kèm theo cái thư xin lưu lại hồ sơ khi có công việc thích hợp họ sẽ liên lạc với bạn. (Bibica và Beer vietnam đã liên lạc với mình theo cách này)
- Còn cái nữa là ở đâu tuyển hoá thực phẩm thì đều tuyển CN sinh học trong quan điểm của họ hai cái này đồng nghĩa nên ko phân biệt bạn cứ việc nộp đơn đừng ngại (trong cuộc phỏng vấn ở pepsi chị PV viên đã hỏi mình một câu hỏi rất muôn thuở: can you tell me about the difference from food and biotechnology? Mình trả lời: in factory they’re similar và đương nhiên là right. Thế đấy có khác nhau gì đâu)
Đó là những kinh nghiệm mà mình mún chia sẻ với các bạn. mình là Nguyễn Trung Thành. Mình từng làm việc cho vinamilk nhưng sau đó đã nghỉ hiện nay vừa phỏng vấn thành công ở pepsi nhưng còn được 3 ngày suy nghĩ vì đang chờ phỏng vấn round 2 ở Bibica và lại thích công việc ở nanogene (cái này chuyên về cn gene, nhưng sợ ko có cơ hội. hic..hic…)
Đôi lời chia sẻ mong sao các bạn thấy hữu ích trong hành trình nghề nghiệp của mình, chúc các bạn thành công và luôn luôn vui vẻ. Thân!!!!
Hôm trước nghe thầy Lượng PR ngành CNSH nhiều quá cộng với trc kia cũng thích thích rồi nên vô.
Ngành CNSH là ngành của TK XXI là một ngành phát triển rất nhanh trên thế giới. Ngành CNSH liên quan đến các lĩnh vực Y, dược, Môi trường, Thực phẩm, Nông nghiệp...
Tuy nhiên ở VN ngành này chưa PT lắm nên đa số theo hướng thực phẩm.
Đây là 2 bài viết của anh Nguyễn Trung Thành, lớp CNSH 2002, ĐH Bách Khoa TpHCM.
Trong đó có rất nhiều thông tin bổ ích về cơ hội việc làm của dân CNSH
http://blog.360.yahoo.com/blog-RzvTxrs5 ... tKsqe?p=47
http://blog.360.yahoo.com/blog-RzvTxrs5 ... tKsqe?p=48
ĐÂU LÀ CƠ HỘI CHO KỸ SƯ CN SINH HỌC
BÀI 1: XU HƯỚNG NGHỀ NGHIỆP VÀ CƠ HỘI CỦA BẠN
Chào các bạn, đây là bài viết đầu tiên mình post lên blog của lớp với hy vọng chia sẻ cùng các bạn một vài quan điểm về nghề nghiệp mà tụi mình đã lựa chọn, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp và chia sẻ về kinh nghiệm và quan điểm của các bạn.
Trước hết mình xin liệt kê và đưa ra nhận định về các xu hướng công việc mà các bạn đang theo đuổi tạm thời hoặc lâu dài:
- Học cao học chuyên ngành CNSH trong nước hoặc nước ngoài (20%-25%) có lẽ vì nhu cầu học lên cao hơn vì cảm thấy những kiến thức và bằng cấp đạt được thời đại học là chưa đủ hoặc do không tìm ra cơ hội tốt cho trình độ hiện tại
- Học cao học ngành khác (đa số là QLCN) (10% -15%) các bạn này thuộc về hai diện: 1- chán ngán với CNSH sau thời gian “tu luyện” tại ĐHBK (cái này hơi bị tiêu cực), cho rằng mình đã chọn sai ngành nên coi như bắt đầu lại. 2- học để tích luỹ thêm kĩ năng và bằng cấp sẽ sử dụng sau này khi thành đạt tiến dần lên vai trò quản lý (quan điểm này mình đánh giá rất cao).
- Đi làm đúng chuyên ngành (nói thế thôi, chủ yếu là thực phẩm chứ chẳng chuyên ngành gì đâu) (20%-25%): đa số các bạn làm trong các nhà máy với các vị trí: QC, QA, R&D, suppevisor, labs technician, operating engineer, các bạn này là những người yêu thích kỹ thuật và có nhu cầu về một công việc ổn định. một số bạn làm trong các công ty dịch vụ ở vị trí kỹ sư bán hàng, các bạn này thuộc về những người năng động tham vọng về thu nhập, yêu thích giao tiếp và làm kinh tế.
- Đi làm ngoài chuyên ngành (10%-15%): các bạn này bao gồm những người thuộc về: ko thích CNSH và thực phẩm, ko thích kỹ thuật, ko tìm được việc chuyên ngành nên phải đi làm tạm vì “cơm áo gạo tiền”. híc híc…
- Chưa đi làm, các bạn này thuộc về các thành phần như sau (khoảng 20-25%): chưa muốn đi làm vì nhiều lý do chưa hiểu rõ, đang lựa chọn giữa các xu hướng nghề nghiệp, muốn làm đúng chuyên ngành nhưng chưa tìm được việc (thất nghiệp đúng nghĩa. Hu hu…).
Bây giờ mình sẽ phân tích về các cơ hội nghề nghiệp cho bằng cấp kỹ sư công nghệ sinh học ở việt nam, ở đây mình chỉ viết với các đối tượng đang tìm việc và thực sự muốn hoặc đã đi làm, còn các bạn thuộc xu hướng khác mình ko nói tới (cũng ko biết gì mà nói). Như các bạn biết tụi mình đều là những tân kỹ sư sau khi tốt nghiệp ai cũng cần một công việc để làm để có thu nhập và tích luỹ kinh nghiệm (và cả để chấm dứt thời kì ăn bám cha mẹ ^__^. ). Thế nhưng khi apply cho một công việc bạn có bao giờ suy nghĩ về công việc đó chưa? Nó có đáp ứng được nguyện vọng của bạn không? Hay đôi khi chỉ là để có việc làm, có cơ hội tốt hơn thì bỏ? (hãy cân nhắc thật kỹ bạn ạh, nếu không chỉ mất thời gian cho những việc không đâu, làm việc cả đời mà, vài ba tháng thất nghiệp có đáng gì). Nói về cơ hội nghề nghiệp hiện nay thì mình thấy thuộc về 2 xu hướng là ổn định và năng động:
- về các bạn có nhu cầu một công việc ổn định mọi việc xem như đơn giản đi rất nhiều với các vị trí QC, QA, R&D, suppevisor, labs technician, operating engineer… các vị trí này lúc nào cũng thiếu đặc biết các nhà máy ở các khu công nghiệp, nên các bạn không cần lo thất nghiệp nhưng yêu cầu các bạn phải thực sự có trình độ (mình không mún xúc phạm nhưng thực sự có bạn đã tốt nghiệp mà trong đầu chẳng chút chuyên môn) và sự chăm chỉ cần cù (tăng ca nhiều lắm đó). Có điều là lương hơi bị bèo, cơ hội thăng tiến nhỏ giọt.à đây là công việc của một kỹ sư thuần tuý
- Đối với các bạn yêu thích CNSH và tìm kiếm những công việc năng động nhiều triển vọng thăng tiến về nghề nghiệp như cơ hội đào tạo, cơ hội thăng tiến về lương bổng trong tương lai mọi việc lại trở nên khó khăn vì hiện tại công việc chuyên về CNSH ở việt nam là cực kì hiếm mức độ cạnh tranh rất cao thường giành cho cấp độ thạc sĩ hoặc cao hơn.(mình cũng đang tìm kiếm, hic!)
Đó là những suy nghĩ của mình về những gì liên quan đến nghề nghiệp của tụi mình hiện nay.
Lâu lâu gặp bạn bè mình thường nghe các bạn phàn nàn là muốn đi làm nhưng ko tìm được chỗ để nộp đơn vì đa số họ đều tuyển KS hoá thực phẩm chứ ko phải KS CNSH vì thế bài viết sau mình xin viết vài dòng về kĩ năng tìm việc làm hy vọng có thể giúp được các bạn
ĐÂU LÀ CƠ HỘI CHO KỸ SƯ CN SINH HỌC (TT)
BÀI 2: CÔNG NGHỆ TÌM VIỆC LÀM CỦA KS CNSH
Ở đây mình chỉ nói về tìm việc kỹ sư thuần tuý vì mình cũng có chút kinh nghiệm, còn mấy xu hướng kia mình cũng đang bế tắc, ai có kinh nghiệm chỉ giùm.
- Trước hết mình xin giới thiệu chút xíu về thành tích tìm việc của mình để các bạn tham khảo: mình bắt đầu có ý định tìm việc từ ngày 25/03/2007 đến ngày 25/05/2007 quyết định tạm dừng để tập trung tu luyện AV và “trả nợ món nợ truyền kiếp” với những toan tính riêng. Ngày 05/11 sau khi nhận bằng tốt nghiệp mình bắt đầu tìm việc trở lại như vậy tổng thời gian tìm việc của mình là 2 tháng 7 ngày chẵn mình đã nộp đi 2 lá đơn xin việc và nhận được 13 lời mời phỏng vấn mình đã tham dự 6 còn lại là từ chối vì nhiều lý do cá nhân ko tiện nói ra, trong đó 4 lần thành công còn 2 lần thất bại mình nghĩ rất ít ai nhận được nhiều cơ hội như mình nhưng thực sự đến nay mình vẫn chưa ưng ý công việc nào mặc dù nhiều công ty thực phẩm nổi tiếng đã mời mình phỏng vấn và một số mời làm việc (phỏng vấn đạt).
- Về kỹ năng tìm việc đối với các kỹ sư mới tốt nghiệp, theo mình nên tuân thủ 2 nguyên tắc cơ bản sách vở là “hãy để nhà tuyển dụng tìm được bạn” và “cần năng động hơn để tìm được công việc mơ ước”:
- Nguyên tắc thứ nhất (có thế nói mình đã rất thành công): các bạn nên biết rằng hấu hết các công ty nổi tiếng họ đều có các chuyên gia tìm kiếm ứng viên trên mạng vì thế bạn sẽ ko bao giờ có cơ hội bằng các thông tin trên báo và nộp đơn trực tiếp. chẳng hạn bạn đã bao giờ thấy vinamilk, number1, cocacola, pepsi, kinhdo đăng tin tuyển kỹ sư lên báo chưa. Xin thưa là không có, họ lun tự tìm kiếm và liên lạc với các ứng viên trên mạng. (vinamilk, number1, pepsi, Anko… đã liên lạc với mình theo cách này) vì thế cái bạn cần ở đây là một bản CV thật good post lên hai trang web nổi tiếng là kiemviec.com (trang này bạn nên post CV bằng tiếng việt) và vietnamwork.com (nên dùng CV tiếng anh). Xin nói thêm về CV good đương nhiên bạn phải good và không đồng nghĩa với học lực của bạn thời đại học tuy cũng có ảnh hưởng chút xíu tuỳ theo cách bạn show cho họ thấy. 4 cái quan trọng nhất của cv theo thứ tự là: 1- cách dùng từ và ngôn ngữ trong cv (sao cho hay và dễ lọt vào keyword của họ khi search), 2- trình độ Anh văn,vi tính (nên có toeic 600 trở nên, A,B,C ko có giá trị lắm), 3- hoạt động và kinh nghiệm đã tích luỹ được thời đại học, 4-xếp loại bằng cấp đại học. còn lại tuỳ thuộc biểu hiện của bạn trong buổi phỏng vấn.^__^
- Nguyên tắc thứ 2 (mình cũng đang cố gắng) ko ngừng tìm thông tin đăng tuyển trên báo, trên mạng và trên website của các công ty mà bạn quan tâm để tìm kiếm công việc phù hợp, có thể gửi hồ sơ đến phòng nhân sự của họ qua địa chị mail kèm theo cái thư xin lưu lại hồ sơ khi có công việc thích hợp họ sẽ liên lạc với bạn. (Bibica và Beer vietnam đã liên lạc với mình theo cách này)
- Còn cái nữa là ở đâu tuyển hoá thực phẩm thì đều tuyển CN sinh học trong quan điểm của họ hai cái này đồng nghĩa nên ko phân biệt bạn cứ việc nộp đơn đừng ngại (trong cuộc phỏng vấn ở pepsi chị PV viên đã hỏi mình một câu hỏi rất muôn thuở: can you tell me about the difference from food and biotechnology? Mình trả lời: in factory they’re similar và đương nhiên là right. Thế đấy có khác nhau gì đâu)
Đó là những kinh nghiệm mà mình mún chia sẻ với các bạn. mình là Nguyễn Trung Thành. Mình từng làm việc cho vinamilk nhưng sau đó đã nghỉ hiện nay vừa phỏng vấn thành công ở pepsi nhưng còn được 3 ngày suy nghĩ vì đang chờ phỏng vấn round 2 ở Bibica và lại thích công việc ở nanogene (cái này chuyên về cn gene, nhưng sợ ko có cơ hội. hic..hic…)
Đôi lời chia sẻ mong sao các bạn thấy hữu ích trong hành trình nghề nghiệp của mình, chúc các bạn thành công và luôn luôn vui vẻ. Thân!!!!
Đối với việc học luật pháp cũng thành nền tảng khi 1 ng đi làm, cần phải làm theo pháp luật mà. Sau 2 năm rồi đc học chuyên ngành thui.
Cử nhân mà lại. Cố gắng đê! Học đại cương toán lý cũng khá là nặng, cần chăm chỉ cày trong thư viện, cố gắng làm quen 1 số anh chị khóa trước để họ chỉ dẫn cho cách học hiệu quả! Lên Đh, không còn tình trạng học vẹt nữa đâu nha bởi vì giảng viên không như giáo viên đi kèm sát nữa đâu. Mạnh thằng nào thằng đó tự lo thân. 
Các bạn cần tự rút kinh nghiệm cho mình: nên trang bị 1 cuốn sổ lâm sàng bỏ túi để ghi lại những điều chia sẻ của giảng viên!
Buồn thay khi mọi người cứ kêu, kêu thật nhiều. Rồi có người thì chẳng chịu suy nghĩ gì cả, thích bung câu hỏi lên diễn đàn mặc dù câu hỏi đó nếu chịu khó tìm kiếm, phân tích => ra câu trả lời. Nghĩ lại mà xem. Lên thành 1 sv đại học rồi mà vẫn còn cái ý tưởng học vẹt, học cho qua. Liệu có xứng đáng? Như vụ vừa rồi báo đăng tin đấy? SV tốt nghiệp loại giỏi mà đầu óc trống lỗng, hỏi kiến thức k nhớ gì. Có người đi xin việc làm, 
chỉ cần hỏi ĐỀ TÀI thi tốt nghiệp của bạn là gì? Bạn đã nghiên cứu ra sao => họ lại ngồi câm nín, bảo TÔI KHÔNG BIẾT, KHÔNG NHỚ?! => vậy thì anh đã học cái gì, anh thi như thế nào, bảo vệ ra sao với cái bằng GIỎI, XUẤT SẮC đó?
Cũng tự nhận thấy tốt nghiệp rồi mà không có được mấy tí kiến thức trong đầu cả
