Loài người từng suýt tuyệt chủng

[Nguyễn Thế huỳnh]

Nếu chúng ta tiếp tục đẩy trái đất tới giới hạn của nó, khi mà các thảm họa trở nên kinh hoàng như trong phim, chúng ta có thể nhận được kết cục như đã suýt nhận 70.000 năm trước: tuyệt chủng vì hạn hán.

Hạn hán nghiêm trọng đã gần như triệt hạ loài người 70.000 năm trước. Ảnh Suburbanbloke.

Theo một nghiên cứu mới của Đại học Stanford (Mỹ), loài người đã ở bên bờ tuyệt chủng 70.000 năm trước do một đợt hạn hán kéo dài. Nó khiến cho dân số của loài người co lại chỉ chưa đầy 2.000.

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng ADN ty thể (loại ADN nằm ngoài nhân tế bào, chỉ di truyền theo dòng mẹ) để lần theo sự phân tách của nhóm người Khoi và người San ở Nam Phi khoảng 125.000 năm trước.

Họ phát hiện thấy quần thể loài người đã chia thành các nhóm nhỏ cách ly nhau ở thời điểm phân tách nói trên. Bảng niên đại của ADN tương ứng với bằng chứng địa chất về đợt hạn hán nặng nề trong vùng này trong cùng thời kỳ đó. Khi hạn hán nghiêm trọng qua đi, loài người từ từ di cư khỏi châu Phi, và tái hợp với nhau ở đầu thời kỳ đồ đá.

(theo Popsci)

 

[Nguyễn Trần Nhật Anh]

7 vạn năm trước là thời đại của dạng người gì nhỉ?

 

[Nguyễn Thế huỳnh]

7 vạn năm trước là thời đại của dạng người gì nhỉ?

Homo sapiens neanderthalensis Chiều cao trung bình 1,7 mét và có xương sườn ngắn, người Neanderthal đặc biệt thích nghi với việc sống trong khí hậu lạnh. Phía ngoài bộ xương dày và nặng của họ là cơ bắp rất khỏe mạnh. Não của người Neanderthal lớn hơn não người hiện đại, và nó có dạng thuôn dài từ trước ra sau chứ không tròn như não người hiện đại.
* Kích thước não: 1200–1700 cm3.
* Sống cách đây 230 - 30 ngàn năm.
* Hóa thạch đầu tiên tìm thấy năm 1856.

Homo sapiens (hiện đại) Loài Homo sapiens hiện đại, còn được biết đến dưới cái tên Homo sapiens sapiens, đã có mặt cách đây khoảng 120 ngàn năm. Homo sapiens sống cách đây 40 ngàn năm đã làm những công cụ phức tạp từ xương, gạc hươu, ngà voi, đá và gỗ; và sản xuất ra những tác phẩm nghệ thuật dưới dạng khắc trổ hay vẽ trong hang đá.
* Kích thước não: 1000–1850 cm3.
* Sống cách đây 120 ngàn năm tới nay.
* Hóa thạch đầu tiên của loài "Cro-Magnon" được tìm thấy năm 1868.

 

[Nguyễn Trần Nhật Anh]

:-O ngoại hình và kích thước não của người Neanderthalensis tuyệt như vậy, mà tại sao họ lại biến mất để nhường chổ cho người Homo sapiens thế nhỉ.Do Homo neanderthalensis tiến hoá thành người Homo spaiens chăng

 

[Nguyễn Thế huỳnh]

Người băng - 200 ngàn năm trước


Homo neanderthalensis

Người Neanderthal là những thợ săn tài ba và có một xã hội phức tạp. Vậy sao họ lại bị tuyệt chủng? Liệu chúng ta có thừa hưởng gien di truyền nào từ họ không?

Đối với nhiều người, người Neanderthal được tượng trưng bởi hình tượng một tên cục súc lông lá với dáng đi lom khom, nhiều cơ bắp hơn là trí tuệ. Vào cuối thế kỷ trước, đây chính là cách nhìn của công chúng và của giới nghiên cứu về họ. Nhưng tới thập niên 1950, các chuyên gia bắt đầu nghi ngờ hình tượng này, khi một số di tích mới được tìm thấy, và các chứng cứ cũ được xem xét lại.

Bài học từ sách vở

Ví dụ tốt nhất cho sự chuyển dịch trong nếp nghĩ này là cách người ta mô tả người Neanderthal trong hai cuốn tiểu thuyết nổi tiếng thế kỷ 20. Cuốn 'The Grisly Folk' (viết năm 1921) của H. G. Wells đã mô tả người Neanderthal như loại động vật kém phát triển, xứng đáng bị tiêu diệt bởi loài người hiện đại. "Thật đáng sợ," ông Clive Gamble thuộc Trung Tâm Khảo cổ học về Nguồn gốc Loài người tại trường đại học Southampton, Anh Quốc, nói. "Người ta miêu tả nó như thể làm cho người mắc bệnh nan y ra đi một cách nhẹ nhàng".

Cho tới cuốn tiểu thuyết 'The Inheritors' (1955) của William Golding, thì người Neanderthal đã trở thành những người hiền lành bị tiêu diệt bởi những kẻ xâm lược hiếu chiến - loài người hiện đại. Tuy nhiên, những nhà nhân chủng học vẫn không thể thống nhất trên nhiều khía cạnh về lý lịch và hành vi của người Neanderthal. Sự tranh cãi vẫn còn tiếp diễn, chủ yếu là về mối quan hệ của người Neaderthal với loài người hiện đại.

Người Neanderthal trông như thế nào?

Người Neanderthal, hay Homo neanderthalensis, có một cái mũi cao trên khuôn mặt lớn với xương mày thô và không có cằm. Cách đây 190 ngàn năm, họ sống trên toàn Châu Âu và Tây Nam của Châu Á, từ Anh Quốc ở phía Tây tới I-rắc ở phía Đông. Họ tiến hóa từ loài Homo heidelbergensis vốn sống ở Châu Âu trong kỷ Pleistocene.

Họ sống sót trong kỷ Băng Hà như thế nào?

Người Neanderthal có thân hình lùn nhưng chắc chắn, rất lý tưởng để giữ ấm.

Trong kỷ Pleistocene, những núi băng ở hai cực trái đất liên tục tiến và thoái. Khi chúng rút lại, nhiệt độ ấm lên và những khu rừng tạm thời bao trùm Châu Âu. Khi chúng tiến lên, nhiệt độ giảm xuống và toàn khu vực hóa thành đồng bằng che phủ bởi băng tuyết. Để có thể sống sót trong thời kỳ băng giá này, loài heidelbergensis tiến hóa về thể chất để thích nghi với cái lạnh, trở thành người Neanderthal.

Người Neanderthal mất đi cái dáng cao lớn và vạm vỡ của heidelbergensis, thay vào đó họ phát triển một thân hình lùn nhưng chắc chắn, rất lý tưởng cho việc giữ nhiệt. Họ cũng cực kỳ cơ bắp để đối chọi với cuộc sống khắc nghiệt thời kỳ Băng Hà. Cơ thể khỏe mạnh của họ phát triển ngay từ thời thơ ấu.

"Một đứa trẻ 8 tuổi người Neanderthal phát triển tương đương với một đứa trẻ 12 tuổi của loài người hiện đại," ông Christoph Zollikofer, một nhà khảo cổ học tại Đại học Zurich cho biết.

Những thợ săn ăn thịt

Người Neanderthal chuyên ăn thịt, và để đủ thức ăn cho việc tồn tại, họ cần phải trở thành những thợ săn lành nghề. Người Neanderthal săn bò rừng bison, bò rừng Châu Âu auroch (tổ tiên của bò nhà hiện nay), nai, thuần lộc và hươu xạ, cùng nhiều động vật khác.

Họ có thể đã bẫy những con mồi tại những bãi lầy hay suối sâu trước khi tiến đến với mũi giáo và giết con vật tại tầm gần. Tỉ lệ chấn thương ở đầu và ở cổ cao ở người Neanderthal gần giống với tỷ lệ của những người tham gia thi cưỡi bò ngày nay, cho thấy, họ đã tấn công những con thú lớn ở tầm gần và bị chúng hất ngã.

"Họ có vẻ chuộng văn hóa hung hãn và tàn bạo. Điều này phản ánh qua cách họ tìm kiếm thức ăn. Đó hình như đã trở thành một khuân mẫu," giáo sư Gamble nói. "Văn hóa này xuất hiện cả trong cách họ xây dựng xã hội của mình, tôi nghĩ rằng xã hội họ dựa trên tương tác mặt đối mặt".

Sự quan tâm trong cộng đồng

Quan hệ xã hội là điều quan trọng đối với người Neanderthal, và họ thực hiện điều này qua ngôn ngữ. Xương hình chữ U ở cổ người Neanderthal, cái giữ cho cơ quan phát âm ở nguyên vị trí, chứng tỏ họ có khả năng phát âm phức tạp. Nhưng những câu nói của họ có lẽ rất đơn giản. "Tôi nghĩ rằng họ nói theo kiểu mệnh lệnh rất nhiều: 'Đưa tôi vật kia', thay vì 'Bạn làm ơn đưa tôi vật kia', như những người hiện đại vẫn nói", giáo sư Stanley Ambrose thuộc trường Đại học Illinois, Urbana-Champaign, nói.

Những người sống trong hang này thậm chí còn biết quan tâm tới người già và những kẻ yếu ớt. Một người đàn ông già Neanderthal được biết tới dưới cái tên 'La-Chapelle-aux-Saints 1' đã mất toàn bộ răng hàm, và như thế ông ta không còn khả năng nhai thức ăn nữa. Nhưng miếng xương phía trên hốc răng của ông đã phần nào liền lại, chứng tỏ đã có người Neanderthal khác nhai giúp và mớm thức ăn cho ông ta.

Người Neanderthal sống trong một khu vực cực kỳ nhỏ. Công cụ của họ ít khi xuất hiện xa hơn 50km, tính từ nơi họ lấy vật liệu làm công cụ. Những người hiện đại đầu tien duy trì mạng lưới quan hệ xã hội của mình ở khoảng cách tới 200 km. "Cuộc sống của họ mang tính địa phương - họ không du lịch nước ngoài trong những ngày nghỉ. Và kết quả là họ đã làm rất tốt", giáo sư Gamble nói.

Tuyệt chủng

Nhưng sự có mặt của loài người hiện đại tại Châu Âu 40 ngàn năm trước đã đặt người Neanderthal vào sự cạnh tranh trực tiếp với tổ tiên của chúng ta để kiếm ăn. Đó là cuộc cạnh tranh mà kẻ thua cuộc là người Neanderthal. Khoảng 28 ngàn năm trước, người Neanderthal cuối cùng đã hi sinh.

Giả lập bằng máy tính cho thấy khi người Neanderthal và người hiện đại bắt đầu tương tác, thì tỷ lệ tử vong của Neanderthal chỉ cần cao hơn loài người hiện đại 2% thì họ đã tuyệt chủng trong vòng một ngàn năm. Nhưng một số nhà nghiên cứu tin rằng người Neanderthal không bị tuyệt chủng. Thay vào đó, họ phối giống với người hiện đại, đóng góp gien của mình cho người Châu Âu hiện đại.

Liệu họ có phải tổ tiên chúng ta?

Năm 1999, một bộ xương trẻ em được phát hiện tại Lapido, Bồ Đào Nha. Có tuổi khoảng 25 ngàn năm trước, bộ xương cho thấy dấu hiệu kết hợp giữa đặc điểm của người Neanderthal và người hiện đại, chứng tỏ đây có thể là sự lai tạo. Nhưng ba đoạn DNA của người Neanderthal lấy từ ba giống khác nhau cho thấy họ không có mối liên quan gần gũi gì với bất kỳ dân tộc người hiện đại nào

( BBC )