Bioinformatics: sinh tin học hay là tin sinh học

[lamere]

Tôi đã từng học một thầy và thầy vẫn thường nói về cách định tên cho những môn học tương tự như thế này. Theo thầy tôi thì:
- Nếu bạn viết: biophysics, thì bạn sẽ dịch là sinh lý học.
- Vậy nếu bạn viết: biochemistry, bạn cũng sẽ phải dịch là sinh hóa học.
Vậy tại sao Bioinformatics lại dịch là tin sinh học mà không phải là sinh tin học????
Hy vọng mọi người đóng góp thêm.
Lamère

 

[Dương Văn Cường]

Không biết bạn ở trường nào, chứ ở trường ĐH KHTN HN có 2 bộ môn được ghi rất rõ ràng từ biển hiệu của bộ môn cho đến bìa giáo trình là Lý sinh và Hóa sinh.

Như bạn viết thì sinh lý học, sinh hóa học là "theo thầy bạn" chứ không phải là "theo trường bạn", xin hỏi giáo trình môn biochemistry bạn học thì ngoài bìa ghi là Sinh hóa hay Hóa sinh?

 

[lamere]

Để tôi trả lời bạn nhé:
- Thực tế là giáo trình biochemistry tôi học vẫn được gọi là hóa sinh, thậm chỉ những sách, tài liệu liên quan đều có tên là hóa sinh.
- Tuy nhiên nếu nói biochemistry là hóa sinh thì biophysics cũng phải gọi là lý sinh (thường nhiều người vẫn gọi là sinh lý).
- Chẳng giấu gì bạn, khi tôi học môn này, thầy tôi nói biochemistry phải dịch là sinh hóa mới đúng (có lẽ theo quan điểm của thầy)
Nếu ai hiểu rõ về cách định danh này thì đóng góp ý kiến thêm nhé.

 

[Lê Tiến Dũng]

Tôi đã từng học một thầy và thầy vẫn thường nói về cách định tên cho những môn học tương tự như thế này. Theo thầy tôi thì:
- Nếu bạn viết: biophysics, thì bạn sẽ dịch là sinh lý học.
- Vậy nếu bạn viết: biochemistry, bạn cũng sẽ phải dịch là sinh hóa học.
Vậy tại sao Bioinformatics lại dịch là tin sinh học mà không phải là sinh tin học????
Hy vọng mọi người đóng góp thêm.
Lamère

Bannao dich biophysics la` "sinh ly hoc" gio tay to dem cai? co le cac ban nham, cai mon sinh ly hoc ma cac ban hoc la physiology chu khong phai biophysics con biophysics thi dung la mon Ly Sinh, to chua gap ai dich biophysics la sinh ly hoc (mon ma ngay xua co Kim Ngan da.y o truong KHTN Hanoi y).

Them mot cai cho cac ban tham khao, trong tieng Ha`n (go'c ha'n) thi Biochemistry duoc goi la Sinh hoa hoc!

 

[shortgun]

- Thực tế là giáo trình biochemistry tôi học vẫn được gọi là hóa sinh, thậm chỉ những sách, tài liệu liên quan đều có tên là hóa sinh.

Nếu giáo trình, môn học tiếp cận vấn đề ở góc độ sinh học thì gọi là sinh hóa, góc độ hóa học thì gọi là hóa sinh. Ví như mấy cuốn tiếng Việt hồi xưa: Hóa sinh học, Hóa sinh học công nghiệp, ... dùng hóa sinh là đúng. Hầu hết sách Biochemistry gần đây xuất bản tiếng Anh đều nên dịch là sinh hóa. Tiếng Việt có cuốn tương đương (gần giống như bản dịch) là Giáo trình sinh hóa hiện đại. Còn cái Biophysics mà cậu nói là sinh lý thì quả thật là không ngửi được.

 

[Dương Văn Cường]

Nếu giáo trình, môn học tiếp cận vấn đề ở góc độ sinh học thì gọi là sinh hóa, góc độ hóa học thì gọi là hóa sinh. Ví như mấy cuốn tiếng Việt hồi xưa: Hóa sinh học, Hóa sinh học công nghiệp, ... dùng hóa sinh là đúng. Hầu hết sách Biochemistry gần đây xuất bản tiếng Anh đều nên dịch là sinh hóa. Tiếng Việt có cuốn tương đương (gần giống như bản dịch) là Giáo trình sinh hóa hiện đại.

Như vậy theo cậu tức là mấy cuốn biochemistry gần đây là người ta tiếp cận vấn đề ở góc độ sinh học, còn mấy cuốn trước đây thì tiếp cận ở góc độ hóa học ? Vậy tại sao nhà xuất bản vẫn giữ nguyên tên của nó là Biochemistry?

Việc kết luận một cuốn Biochemistry là tiếp cận vấn đề theo góc độ sinh học hay góc độ hóa học quả thực rất khó. Tôi cho rằng những lập luận mà shortgun đưa ra, nếu không được cậu chứng minh tiếp, thì vừa không thuyết phục vừa chỉ làm cho vấn đề thuật ngữ sinh học VN rối rắm thêm.

 

[Trần Hoàng Dũng]

Tôi nghĩ nếu đúng theo logic thì

Physiology dịch là sinh lý, tui đoán mò nó ghép từ physic và biology trong đó cái gốc physic nghĩa là y học, còn biology là sinh học. Thời kỳ xa xưa nghiên cứu hoạt động cơ thể sống chủ yếu từ ngành y mà ra để phục vụ chữa trị bệnh. Như vậy yếu tố sinh được đặt lên trên yếu tố lý

Biophysics nghĩa là biological Physics thì dịch lý sinh là chuẩn rồi. Lý nằm trước sinh

Biochemistry nghĩa là chemistry of life hay biological chemistry thì là hóa sinh sẽ hợp lý hơn, (lại cũng do thời kỳ xa xưa lịch sử ấy mà, tiếp cận sinh học ở mức độ hóa học nên mới có môn này), nhưng có lẽ mấy tổ sư ngành SH Việt Nam hơi tự ái nếu để chữ Hóa lên trước nên dịch là Sinh hóa.

Vậy Bioinformatics (biological informatics???) cũng nên là Tin Sinh học. Dịch Sinh tin là do ta tự ái như cái Sinh hóa thôi

Chừng nào viết Computational Biology thì dịch sinh máy tính cũng được vậy.

 

[lamere]

Xin lỗi các bác và mọi người nhé. Em đã sai khi chi định biophysics là sinh lý học (phải là lý sinh mới đúng).
Còn cái vụ tự ái của các tổ sư chúng ta thì theo bác lộnxộn cả từ sinh hóa và hóa sinh đều bắt nguồn từ biochemistry. Mọi người có ai đồng ý không vậy?

 

[shortgun]

Việc kết luận một cuốn Biochemistry là tiếp cận vấn đề theo góc độ sinh học hay góc độ hóa học quả thực rất khó. Tôi cho rằng những lập luận mà shortgun đưa ra, nếu không được cậu chứng minh tiếp, thì vừa không thuyết phục vừa chỉ làm cho vấn đề thuật ngữ sinh học VN rối rắm thêm.

Tớ không có nhiều thời gian để ngồi điểm từng cuốn sách cho cậu hiểu. Đơn giản thế này, cậu tìm đọc:
- Tiếng Việt: cuốn Hóa sinh học công nghiệp của Lê Ngọc Tú, cuốn Giáo trình sinh hóa hiện đại của Nguyễn Tiến Thắng
- Tiếng Anh các cuốn Biochemistry của Stryer, Mathews, Berg (những cuốn được dùng làm textbook cho các môn học Biochemistry, Cell physiology ở rất nhiều trường ĐH trên thế giới)
Cậu sẽ thấy những gì tớ nói là có cơ sở.

 

[Trần Hoàng Dũng]

tôi cho ý kiến của shotgun là đúng. Cũng là sinh hóa nhưng bên sinh học thiên về sinh học (ví dụ DNA, RNA, protein trong cơ thể sống được xếp vô mục sinh hóa); nhưng bên hóa học sinh hóa lại khác, sách của Lê Ngọc Tú là ví dụ, chủ yếu là các hợp chất trong thiên nhiên (sinh học) được "săm xoi" với con mắt của các nhà hóa học (nhiệt độ sôi,nóng chảy, phân tách, tinh sạch,phản ứng ...) khi đó nếu đẩy mạnh hơn 1 chút, nó sẽ thành hóa sinh công nghiệp hay hóa học các hợp chất tự nhiên.

 

[Cao Xuân Hiếu]

Lab/ Group Biochemistry có cả ở các Viện Hóa học và Sinh học. Ko thấy ai dùng Chemibiology bao giờ. Vì các môn Lý, Hóa, Toán và Tin được coi là khoa học lý thuyết. Còn Sinh học là Khoa học Thực nghiệm. Do đó, khi 2 chuyên ngành kết hợp thì được hiểu là dùng lý thuyết Hóa, Toán Lý để làm rõ vấn đề sinh học.

Còn thuật ngữ Việt Nam thì vẫn dùng cả Hóa sinh và Sinh hóa. Theo ý kiến của tôi, có lẽ Hóa sinh là được dùng phổ biến và tương ứng với Biochemistry, còn Sinh hóa chỉ là khi một số người muốn phân biệt các nhóm trong ngành sinh học.

Tương tự, Bioinformatics, Biomathematics, Nanobiotechnology,.. cũng nên gọi theo Biochemitry.

 

[shortgun]

Ko thấy ai dùng Chemibiology bao giờ

Thế cậu có bao giờ thấy ai dùng technobiology chưa?

 

[Cao Xuân Hiếu]

Thế cậu có bao giờ thấy ai dùng technobiology chưa?

Technology ko fai là môn lý thuyết như tớ lập luận ở trên. Nhưng mà search technobiology trên google chỉ được 335 hit, cho thấy đây là một chuyên ngành hẹp của advanced technology. Nhưng tớ ko rõ đối tượng nghiên cứu của ngành này. Cậu có thể giải thích được kỹ hơn ko?

 

[shortgun]

Cậu có thể tham khảo định nghĩa này:

Technobiology emphasizes the contribution of engineering or technology to biological issues, including the development of new drugs, DNA chips, and body parts; in contrast, biotechnology emphasizes the contribution of biology to technological issues, including the development of molecular computers, cognitive ergonomics, and adaptive systems

http://www.google.com.vn/search?q=c...ile-2-jamesl.pdf+technobiology&hl=vi&ie=UTF-8

 

[Trần Ngô Định Công]

Thực sự thì em không có đủ tài liệu để dẫn chứng như mọi người ở đây nhưng cũng xin góp một vài ý của riêng mình.

1/ Nên nhớ rằng hầu hết (chứ không phải tất cả) những danh từ ghép trong tiếng Anh hay cả tiếng Hán khi muốn "Việt hóa" đều phải dịch đảo ngược. Đó là về dịch. Còn về nghĩa cũng vậy.

2/ Theo những gì em rút được trong quá trình học ngoại ngữ (English, French) thì trình tự xuất hiện của từ trong một cụm nào đó thể hiện mức độ ưu tiên và quan tâm của nó (Ví dụ: English teacher, red shirt, funny story (vì người nước ngoài quan tâm nhiều hơn đến tính chất của vật) ). Nếu theo cách diễn đạt này, thì cho thấy bio- làm prefix đã nói lên được vấn đề.

Xin hết.

to anh lonxon: thú thật với anh là em thuộc chuyên ngành sư phạm Sinh, mà lại chưa học về phân loại học. Tất cả kiến thức về phân loại chỉ là do em tự tích lũy. Do đó, để có thể hiểu sâu hơn về phân loại, em đang tự tìm tài liệu học thêm về nó. Chưa rành nên ko dám nói bậy. Cho em thời gian đủ hiểu biết để có thể trả lời mấy câu hỏi đó nhé! Sẽ trả "nợ" trong thời gian sớm nhất!

 

[Trần Hoàng Dũng]

Bạn kô cần mất thời gian cho câu hỏi của tui đâu; tui tưởng bạn đã học qua phân loại rồi chứ; tập trung vô bài vở trên lớp đi, kẻo tui bị mang tiếng oan là "đày ải" SV Sư phạm à :wink:

 

[kimchi]

Tóm lai, thảo luận nhiều thế vậy cuối cùng gọi Sinh tin học hay Tin Sinh học.

 

[Cao Xuân Hiếu]

Theo tôi bạn nên gọi là Tin Sinh học.

Bạn đến từ IOIT àh? ko biết phần mềm HiBio của các bạn develop đến đâu rồi. Hì hì, lâu rồi ko gặp anh Thuyết, Tú và mọi ng ở dưới đấy. Cho Hiếu ở ADT gửi lời chào anh em dưới đấy nhé. Khi nào HiBio có phiên bản mới ra đời gửi cho tớ bản demo nhé vietbio@gmail.com.