Dạng bài tính số loại giao tử của tập hợp tế bào hoặc cơ thể mang kiểu gen cho trước

[pdn]

Bài này có trong chương trình thi ĐH, thấy một số bạn chưa rõ nên hôm nay mình hướng dẫn cách làm chung:
Ví dụ

1) 5 TB sinh tinh có KG : AaBbDdEE giảm phân tạo tinh trùng. Thực thế, số loại tinh trùng tối đa được tạo ra là bào nhiêu ?
2) 5 TB sinh tinh có KG : AB/ab DdEE giảm phân tạo tinh trùng.Thực thế, số loại tinh trùng tối đa được tạo ra là bào nhiêu ?
3) 1 TB sinh tinh có KG : AB/ab DdEE giảm phân tạo tinh trùng. Thực tế, số loại tinh trùng tối đa được tạo ra là :
4) 5 TB sinh trứng có KG : AB/ab DdEE giảm phân tạo trứng. Thực tế, số loại trưng tối đa tạo ra là :
5) 4 TB sinh trứng có KG AB/ab DE/de XGXg , khi giảm phân bình thương tạo ra bao nhiêu loại trứng?
6) 1 TB sinh tinh có KG AaBb, GP bình thương tạo ra tối đa bao nhiêu loại tinh trùng ?
7) 1 TB sinh tinh có KG AB/ab, giảm phân bình thường tạo ra tối đa bao nhiêu loai tinh trùng ?
8) 1 cơ thể có KG AB/ab DE/de XGXg, khi giảm phân tạo ra tối đa bao nhiêu loại trứng ?

Thông thường đề bài hỏi tính số loại giao tử tối đa - xảy ra khi mọi sự việc bên trong nó luôn tạo số loại giao tử tối đa
Bước 1: Xác định số loại giao tử tối đa tạo thành từ cơ thể có kiểu gen trên: thường thì có 2 loại kiểu gen với cách gọi nôm na mình tự đặt
AaBbDdEE tạo 2x2x2=8 loại (loại bình thường)
AB/ab DdEE tạo 4x2=8 loại (loại hoán vị) (tối đa đạt được khi có hoán vị gen, tuy nhiên trường hợp k thể hoán vị gen như ở ruồi giấm đực thì kiểu gen này phải xếp vào loại bình thường)
Giá trị tìm được này mình kí hiệu là MAX. ( Ta chỉ xét MAX >= 2, vì =1 thì kiểu gen đồng hợp khỏi làm)
Bước 2: Phân tích câu hỏi
- Xác định số loại giao tử tối đa của cơ thể (đực - sinh tinh , cái - sinh trứng) có kiểu gen trên?
Dù là sinh tinh hay sinh trứng thì số loại giao tử tối đa đều = MAX
- Xác định số loại giao tử tối đa của n tế bào ( sinh tinh, sinh trứng) có kiểu gen trên?
+ Sinh tinh:
# với kiểu gen loại bình thường thì 1 tế vào sinh tinh luôn tạo 2 loại tinh trùng, và số loại tinh trùng luôn phải < hoặc = MAX, đồng nghĩa với việc
1<= n < MAX/2 thì số loại tinh trùng tối đa của n tế bào là 2n
n >= MAX/2 thì số loại tinh trùng tối đa của n tế bào là MAX ( 2n = MAX khi n = MAX/2)
# với kiểu gen loại hoán vị thì 1 tế vào sinh tinh tối đa tạo 4 loại tinh trùng (tế bào này có hoán vị gen), và số loại tinh trùng luôn phải < hoặc = MAX, đồng nghĩa với việc
1<= n < MAX/4 thì số loại tinh trùng tối đa của n tế bào là 4n
n >= MAX/4 thì số loại tinh trùng tối đa của n tế bào là MAX ( 4n = MAX khi n = MAX/4)
+ Sinh trứng:
Dù với kiểu gen loại bình thường hay loại hoán vị thì 1 tế bào sinh trứng luôn tạo 1 loại trứng, và số loại trứng luôn < hoặc = MAX, đồng nghĩa với việc
1<= n < MAX thì số loại trứng tối đa của n tế bào là n
n >= MAX thì số loại trứng tối đa của n tế bào là MAX
Cũng có khi đề bài bắt tính số loại giao tử tối thiểu, thực tế số loại giao tử là tối đa khi mỗi tế bào trong n tế bào tạo các giao tử k trùng nhau, nếu có hiện tượng các tế bào tạo giao tử cùng loại thì số loại giao tử giảm xuống, và nếu cả n tế bào đều tạo loại giao tử giống hệt nhau thì lúc này số giao tử là tối thiểu.
+ Sinh tinh:
# với kiểu gen loại bình thường là 2
# với kiểu gen loại hoán vị là 4
+ Sinh trứng: luôn là 1
Đáp án 8 câu hỏi ví dụ trên là 8-8-4-5-4-2-4-32
Mọi đóng góp xin bình luận phía dưới để mình hoàn thiện bài viết

 

[khoihuynhi8]

Em đưa ra vấn đề khá chi tiết và đầy đủ , rất phù hợp với các bạn đang ôn thi. Nhưng theo ý kiến chủ quan của anh, việc đưa quá nhiều công thức và lập luận sẽ rất dễ làm học sinh bị rối, nhất là với học sinh quen kiểu học máy móc và ko rõ bản chất. Với bài này, nếu là anh thì anh sẽ giải thích như sau, chẳng hạn trường hợp sinh tinh:

Khi các gen phân li độc lập hoặc liên kết hoàn toàn, từ 1 tế bào có thể cho 2 loại giao tử. Với 2, 3, 4... tế bào thì số loại giao tử tối đa có thể là 4 (2 + 2), 6 (2 + 2 + 2) hoặc 8 (2 + 2 + 2 + 2)... nhưng sẽ ko thể vượt quá số loại giao tử mà kiểu gen đó có thể cho.

Ví dụ kiểu gen AaBb Ef/eF có thể cho 8 loại giao tử tối đa. Nên với 1, 2, 3 tế bào thì số giao tử là 2, 4, 6. Nhưng từ 4 tế bào trở đi thì số giao tử tối đa chỉ là 8.

 

[nguyenduchunga2]

Mình thì nghĩ như sau số loại giao tử tối đa mà một cơ thể có thể tạo ra được sẽ là $2^{m+n}$ trong đó :
+) n : Là số cặp nhiễm sắc thể .
+) m : Là số điểm xảy ra tra đổi chéo .
như vậy có vẻ là tổng quát hơn .
Ta có chú ý như sau :
+) Một tế bào khi giảm phân sẽ tạo ra 4 giao tử . nhưng với tế bào trứng thì chỉ tạo ra 1 trứng còn lại 3 thể định hướng .
+) còn tế bào sinh tinh thì tạo ra 4 tinh trùng nhưng chỉ có 2 loại . ( khi có trao đổi chéo thỉ có 4 loại ) .
Điều nói trên là ta đang hiểu với tế bào của các loại bình thường . Trong một số trường hợp thì nó không hẳn như thế . ( để thi đại học thì không bàn thêm ) .
Với các nhận xét trên mình nghĩ là đủ để các bạn chiến đấu với bài tập kiểu này . )

 

[anger.chit]

Bài này có trong chương trình thi ĐH, thấy một số bạn chưa rõ nên hôm nay mình hướng dẫn cách làm chung:
Ví dụ
Thông thường đề bài hỏi tính số loại giao tử tối đa - xảy ra khi mọi sự việc bên trong nó luôn tạo số loại giao tử tối đa
Bước 1: Xác định số loại giao tử tối đa tạo thành từ cơ thể có kiểu gen trên: thường thì có 2 loại kiểu gen với cách gọi nôm na mình tự đặt
AaBbDdEE tạo 2x2x2=8 loại (loại bình thường)
AB/ab DdEE tạo 4x2=8 loại (loại hoán vị) (tối đa đạt được khi có hoán vị gen, tuy nhiên trường hợp k thể hoán vị gen như ở ruồi giấm đực thì kiểu gen này phải xếp vào loại bình thường)
Giá trị tìm được này mình kí hiệu là MAX. ( Ta chỉ xét MAX >= 2, vì =1 thì kiểu gen đồng hợp khỏi làm)
Bước 2: Phân tích câu hỏi
- Xác định số loại giao tử tối đa của cơ thể (đực - sinh tinh , cái - sinh trứng) có kiểu gen trên?
Dù là sinh tinh hay sinh trứng thì số loại giao tử tối đa đều = MAX
- Xác định số loại giao tử tối đa của n tế bào ( sinh tinh, sinh trứng) có kiểu gen trên?
+ Sinh tinh:
# với kiểu gen loại bình thường thì 1 tế vào sinh tinh luôn tạo 2 loại tinh trùng, và số loại tinh trùng luôn phải < hoặc = MAX, đồng nghĩa với việc
1<= n < MAX/2 thì số loại tinh trùng tối đa của n tế bào là 2n
n >= MAX/2 thì số loại tinh trùng tối đa của n tế bào là MAX ( 2n = MAX khi n = MAX/2)
# với kiểu gen loại hoán vị thì 1 tế vào sinh tinh tối đa tạo 4 loại tinh trùng (tế bào này có hoán vị gen), và số loại tinh trùng luôn phải < hoặc = MAX, đồng nghĩa với việc
1<= n < MAX/4 thì số loại tinh trùng tối đa của n tế bào là 4n
n >= MAX/4 thì số loại tinh trùng tối đa của n tế bào là MAX ( 4n = MAX khi n = MAX/4)
+ Sinh trứng:
Dù với kiểu gen loại bình thường hay loại hoán vị thì 1 tế bào sinh trứng luôn tạo 1 loại trứng, và số loại trứng luôn < hoặc = MAX, đồng nghĩa với việc
1<= n < MAX thì số loại trứng tối đa của n tế bào là n
n >= MAX thì số loại trứng tối đa của n tế bào là MAX
Cũng có khi đề bài bắt tính số loại giao tử tối thiểu, thực tế số loại giao tử là tối đa khi mỗi tế bào trong n tế bào tạo các giao tử k trùng nhau, nếu có hiện tượng các tế bào tạo giao tử cùng loại thì số loại giao tử giảm xuống, và nếu cả n tế bào đều tạo loại giao tử giống hệt nhau thì lúc này số giao tử là tối thiểu.
+ Sinh tinh:
# với kiểu gen loại bình thường là 2
# với kiểu gen loại hoán vị là 4
+ Sinh trứng: luôn là 1
Đáp án 8 câu hỏi ví dụ trên là 8-8-4-5-4-2-4-32
Mọi đóng góp xin bình luận phía dưới để mình hoàn thiện bài viết

Có thể phân tích 1 ví dụ đc kg ạ? hix,đọc xong lí thuyết rồi đấy nhưng vẫn kg hiểu rõ ạ

 

[miland]

câu hỏi về bài tập

anh ơi, nếu câu 8, chỉ là 1 tế bào thì đáp án là 4 hay 8 ạ? em chưa hiểu lắm