Tại sao hai genes nào đó nằm cùng trên một chromosome?

[truong369]

Không biết Trường nhớ có đúng không. Cơ chế điều hoà operon chỉ có ở sinh vật prokaryote. Do sinh vật prokaryote không có màng nhân nên quá trình phiên mã và dịch mã gần như đồng thời trong tế bào chất ( phiên mã chưa xong, dịch mã đã xảy ra). Còn ơ sinh vật eukarypte thì khác, phiên mã trong nhân, dịch mã ngoài nhân. Dùng cơ chế operon để giải thích thì không tổng quát lắm.

Cho trường chém gió tí: khi hỏi về vấn đề này, các bạn phải xét tới cấu trúc của nhiễm sắc thể trong tế bào chất (hoặc nhân), nó không thẳng đuột như hình vẽ đâu. Thêm nữa, Trường nghĩ sẽ hay hơn nếu chúng ta xét một hệ gene, hoặc những gene cụ thể. Chứ muốn phán một câu cho toàn bộ sinh giới hơi bị khó. Nhiều khi cũng là ngẫu nhiên thui; thực nghiệm (hoặc đọc những công trình đã công bố) rồi bàn tiếp.

Tui không phải dân sinh và phổ thông không học chuyên sinh nên sẽ có nói bừa. Các bạn "chém" nhẹ tay.
Chúc các bạn sớm tìm ra câu trả lời.

 

[EtrMoon]

Mình thấy chưa hợp lý ở chỗ mARN sau khi được hình thành sẽ chui qua lỗ màng nhân ra ngoài để cùng với ribosom tạo ra protein. Do đó không thể nói 2 gene cùng nằm trên một NST để dễ điều hòa hơn.

Thì tớ đã bảo là tớ lấy ví dụ cụ thể để phản bác lại ba chữ "không thể nói" của bạn Huy thôi mà, mọi người hướng đến khái quát hóa thì nhiều cái để nói lắm =.= Cậu đọc kĩ lại xem có chỗ nào tớ phán cho toàn bộ sinh giới không? Tớ không thích đi vào tiểu tiết.

 

[truong369]

Có thể bạn EtrMoon hiểu sai ý của T rồi. ý T là khi nêu ra một lý do nên cho một ví dụ (gene nào, sinh vật gì,..), T đâu có nói bạn "phán" lung tung đâu ! Dẫn chứng bằng bài báo sẽ thuyết phục người nghe hơn.

 

[pththao]

Bạn Thao cho bài báo nói về correlation and coregulation của gene nằm trên cùng một NST đi. Mọi người sẽ dễ thảo luận hơn.

OK, gửi anh Lương và mọi người. Không biết qui định gửi tài liệu của diễn đàn thế nào, nếu sai quy cách nhờ các Mods sửa hộ.
Thực ra vấn đề này gần đây theo mình biết được chập nhận tương đối rồi. Chỉ có nguyên nhân là có vẻ chưa được chấp nhận rõ ràng thì phải. Kết luận đại thể chỉ là một vài nhóm gene trên chromosome biểu hiện correlated và correlated với copy numbers. Không nói đến nguyên nhân là coregulation nên mình mới lập thread để hỏi thử.

 

[Nguyễn Ngọc Lương]

Chưa đọc kỹ bài bạn Thảo gửi nhưng cái này có vẻ chỉ nói đến ảnh hưởng của hàm lượng DNA đến global expression profile của một tế bào nào đó. Nếu mà từ đây suy ra các gene nằm trên NST correlated hay coregulated thì cũng chỉ là suy diễn (indirect)
Về lý do các gene nằm ở một vị trí nhất định nào đó thì bạn đọc thử cái này.
http://www.ucl.ac.uk/~ucbhdjm/courses/b242/ChromEvol/ChromEvol.html
Chỉ có trường hợp gene hox control body plan development thì có vẻ các gene phải nằm theo một thứ thự nhất định (ví dụ gene mã hóa cho các cấu trúc ở đầu thì phải nằm trước gene mã hóa cho mình và chân...v.v). Còn lại thì có vẻ hoạt động của gene không phụ thuộc nhiều vào vị trí của nó (bỏ qua những cái đã biết liên quan đến chromatin remodeling hay epigenetics)

Bạn Thao trình bày kỹ hơn về ý của mình được không?

 

[pththao]

Ok, mình thử trình bày, trước hết nêu một vài ý thu được từ bài trên. Do cũng chỉ mới bắt đầu, nên có thể hiểu sai sót hoặc dùng thuật ngữ không chính xác mong mọi người thông cảm.
Mục đích chính của bài là chứng tỏ mối liên hệ giữa gene expression và copy numbers (hàm lượng DNA) của gene. Trước đó, ở [4] người ta khảo sát liên hệ này nhưng kết luận là không có correlation, lý do là vì tác giả khảo sát đối với từng gene riêng rẽ, điều này nêu trong discussion của bài. Bài này tác giả khảo sát theo từng mảng gene trên chromosome ("Significant correlation is observed between ‘‘large-scale’’ expression and DNA copy number. The following analysis allows identification of chromosomal regions where expression and (or) DNA dosage were altered in a consistent fashion.") Một trong nhưng kết luận là "tồn tại những mảng gene trên chromosome trong tế bào ung thư mà expression của chúng biểu hiện correlated với nhau và correlated với copy number (không thấy ở mức độ gene riêng lẻ: có những gene có copy number cao nhưng expression level thấp.)
Như vậy bài báo noí chung "khuyến khích," đối với cả expressions và copy numbers, là nhìn vào đoạn chromosomes, chứa vài gene, hơn là nhìn vào từng gene riêng lẻ (trong trường hợp các tế bào cancer ở đây.) Điều này theo mình nghĩ có thể do khả năng các genes trên cùng một đoạn "nói chuyện" với nhau theo cách nào đó, ít nhất là đối với các tế bào cancer ở đây, nên đặt câu hỏi như vậy với mọi người.
Như vậy nhìn chung mọi người, và link anh Lương gửi ở trên đều ít nhiều khẳng định liên hệ là không chặt chẽ lắm! Cái đó làm mình hơi băn khoăn tại sao nhìn vào từng đoạn gene lại khác nhìn vào gene riêng lẻ?

PS: Phải nói bản thân mình cũng thấy cách đặt vấn đề không rõ ràng và chính xác, nhưng cũng có thể là ý tưởng để mọi người bàn thử cho... vui