Nguyễn Tiến Đạt
Senior Member
DÊ TRUNG GIỚI KHÔNG SỪNG
Nếu như ở hươu, nai chỉ con đực mới có sừng như một đặc điểm sinh dục thứ cấp thì ở dê, cả con đực và con cái đều có sừng như vũ khí tự vệ. Ở dê, chòm râu cằm là đặc điểm sinh dục đực.
Từ cuối thế kỷ 19 người ta đã biết đến đặc điểm không sừng của một số dê nuôi. Đặc điểm không sừng ở dê cái thường đi kèm với tính mắn đẻ bắt nguồn từ các dòng dê Thụy Sĩ. Dê không sừng phát tán nhờ chọn lọc nhân tạo bằng việc loại bỏ những con có sừng. Trước đây nước Anh có chương trình loại bỏ dê có sừng bắt đầu thực hiện từ năm 1932. Nhưng chương trình phải ngưng vì không có hiệu quả, đến năm 1941 ở đó còn đến 40% dê có sừng.
Đặc điểm không sừng là biểu hiện của một đột biến trội. Người ta còn nhận thấy trong đàn không sừng thường thiếu dê cái một cách rõ rệt và các cá thể trung giới đều không có sừng. Những nghiên cứu sâu hơn cho thấy đột biến không sừng đi kèm với một đặc điểm khác là tính trung giới (intersex – không đực mà cũng không cái) và được gọi là Hội chứng không sừng trung giới – PIS (Polled Intersex Syndrome). Người ta giải thích điều này là gen trội không sừng liên kết chặt chẽ với một gen lặn trung giới. Chỉ những con dê cái di truyền (mang nhiễm sắc thể giới tính XX) mới có hội chứng này. Đột biến PIS do mất một đoạn ADN trên nhiễm sắc thể số 1 của dê. Đoạn bị mất này kiểm soát hai gen khác trên cùng nhiễm sắc thể. Một gen, ngoài tác dụng quy định sừng, còn có tác dụng ức chế sự phát triển tuyến sinh dục theo hướng cái. Gen thứ hai được coi là yếu tố định đoạt buồng trứng và điều hoà sự sản xuất hormon sinh dục cái. Vì thế chỉ có những con dê mang nhiễm sắc thể XX mới có thể bị hội chứng không sừng và trung giới, trông bên ngoài có thể tưởng lầm là những con đực.
bai sap dang tren bao tuoi tre
Nếu như ở hươu, nai chỉ con đực mới có sừng như một đặc điểm sinh dục thứ cấp thì ở dê, cả con đực và con cái đều có sừng như vũ khí tự vệ. Ở dê, chòm râu cằm là đặc điểm sinh dục đực.
Từ cuối thế kỷ 19 người ta đã biết đến đặc điểm không sừng của một số dê nuôi. Đặc điểm không sừng ở dê cái thường đi kèm với tính mắn đẻ bắt nguồn từ các dòng dê Thụy Sĩ. Dê không sừng phát tán nhờ chọn lọc nhân tạo bằng việc loại bỏ những con có sừng. Trước đây nước Anh có chương trình loại bỏ dê có sừng bắt đầu thực hiện từ năm 1932. Nhưng chương trình phải ngưng vì không có hiệu quả, đến năm 1941 ở đó còn đến 40% dê có sừng.
Đặc điểm không sừng là biểu hiện của một đột biến trội. Người ta còn nhận thấy trong đàn không sừng thường thiếu dê cái một cách rõ rệt và các cá thể trung giới đều không có sừng. Những nghiên cứu sâu hơn cho thấy đột biến không sừng đi kèm với một đặc điểm khác là tính trung giới (intersex – không đực mà cũng không cái) và được gọi là Hội chứng không sừng trung giới – PIS (Polled Intersex Syndrome). Người ta giải thích điều này là gen trội không sừng liên kết chặt chẽ với một gen lặn trung giới. Chỉ những con dê cái di truyền (mang nhiễm sắc thể giới tính XX) mới có hội chứng này. Đột biến PIS do mất một đoạn ADN trên nhiễm sắc thể số 1 của dê. Đoạn bị mất này kiểm soát hai gen khác trên cùng nhiễm sắc thể. Một gen, ngoài tác dụng quy định sừng, còn có tác dụng ức chế sự phát triển tuyến sinh dục theo hướng cái. Gen thứ hai được coi là yếu tố định đoạt buồng trứng và điều hoà sự sản xuất hormon sinh dục cái. Vì thế chỉ có những con dê mang nhiễm sắc thể XX mới có thể bị hội chứng không sừng và trung giới, trông bên ngoài có thể tưởng lầm là những con đực.
bai sap dang tren bao tuoi tre
