Phùng Mỹ Trung
Senior Member
Sự phát sáng tự nhiên hay đốm lửa của những
SỰ PHÁT SÁNG TỰ NHIÊN HAY ĐỐM LỬA CỦA NHỮNG MỐI TÌNH ?
Vào những đêm hè, trên những cánh đồng quê êm ả những đôi trai gái thôn quê đang bên nhau trò chuyện, họ thỏ thẻ bên tai nhau những lời yêu thương mộc mạc nhưng rất mặn nồng, những thề non, hẹn biển, cầu mong cho lứa đôi của chúng ta được hạnh phúc trùng phùng. Trong cái không gian bình lặng ấy tưởng chừng cả thế giới chỉ còn có hai người. Họ lặng lẽ bên nhau, ngắm nhìn hàng ngàn những ánh lửa đom đóm lập loè, phải chăng đó là bản chất tự nhiên của các loài sinh vật trong cái vũ trụ bao la này ?. Không loài Đom đóm cũng như đôi bạn trẻ kia đang thắp lên những ánh sáng huyền ảo để cố tìm cho mình một nàng đom đóm xinh đẹp, vừa ý nhất để hẹn thể kết nghĩa phu thê, để duy trì nòi giống, để một mai kia sẽ có những đêm hè đầy sao Đom đóm.
Đom đóm tên khoa hoc là Luciola vitticollis loài này thuộc họ Ngài thiên Notodontidae, bộ Cánh cứng Coleoptera và lớp Côn trùng Insecta. Con đực và cái rất khác nhau. Con cái lớn hơn, đầu và ngực bé với 3 đôi chân và một cái bụng mềm khá cồng kềnh. Thân nó màu nâu, trừ 3 đốt cuối màu trắng, ở mặt dưới có lớp kitin trong suốt, còn mặt trên có màng kitin giàu sắc tố. Cánh trước cứng, cánh sau dạng màng xếp dưới cánh cứng. Chúng thường xuất hiện vào mùa hè, thực chất của việc xuất hiện này được các nhà khoa học đặt cho chúng một cái tên “Vũ Hoá” bởi vì đời sống chính của đom đóm không phải là bay lượn trên mặt đất mà ấu trùng của chúng ở dưới đất, nơi có rất nhiều các thảm mục thực vật. Những nghiên cứu mới nhất hiện nay về thức ăn của ấu trùng loài này hoàn toàn chưa được ghi nhận rõ ràng song có lẽ ấu trùng chúng ăn các chất hữu cơ từ thảm mục. Những ánh sáng lập loè như ma quái kia hoàn toàn là Đom đóm trưởng thành. Chúng phát sáng như những ánh lửa bập bùng trong đêm. Những ghi nhận đã phát hiện thấy rằng sự phát sáng của Đom đóm và môt số loài Sâu sáng trong các thảm mục rừng là sự oxy hóa ngẫu nhiên của lipid, mà đó cũng là các phản ứng hóa học cần thiết để duy trì sự sống của chúng. Tuy nhiên đó còn là bản năng gợi tình của chàng và nàng trong cái thuở ban đầu quen biết ấy và hiển nhiên là chỉ có những chàng trai Đom đóm khoẻ nhất gợi tình nhất mới có thể lọt vào mắt xanh của nàng Đom đóm diễm kiều - một qui luật tất yếu khách quan.
Từ một số loài động vật phát sáng, người ta đã tách được luxiferin và luxiferaze. Hai chất này để riêng rẽ sẽ không phát sáng, nhưng khi đem trộn vào với nhau trong bóng tối thì sẽ phát ra ánh sáng. Luxiferaze là một enzym giúp thúc đẩy quá trình oxy hóa chất luxiferin và kết quả là tạo ra nguồn sáng và ánh sáng này cần thiết cho Đom đóm trong thời kỳ sinh sản để kén chọn người tình. Với ánh sáng chỉ nhìn thấy qua lớp kitin trong suốt ở mặt dưới bụng. Đom đóm cái thường uốn trong bụng, mặt dưới hướng lên trên nên từ phía trên có thể nhìn thấy ánh sáng phát ra. Đom đóm có hệ thống ống khí quản làm nhiệm vụ dẫn khí để thở. Do cử động của hệ thống này mà lượng oxy vào cơ thể thay đổi, có tác động tới sự oxy hóa chất luxiferin vì vậy ánh sáng phát ra khi tỏ khi mờ. Những khám phá mới nhất mang tính khoa học về cường độ ánh sáng phát ra cũng như tốc độ số lần phát quang thấy rõ được việc thể hiện tình cảm của chúng. Nếu tốc độ bằng với nhịp đập của tim người 60 lần/phút đó là trạng thái bình thường trong khi bay. Mới gặp đối tượng muốn làm quen tốc độ của con đực cao hơn 1,2 lần bình thường, khi chàng và nàng đồng ý chấp nhận kết nghĩa phu thê số lần phát sáng của con cái nhiều hơn khoảng 1,3 lần. Rồi chuyện gì đến phải đến thì số lần phát sáng tăng lên gấp đôi (gần như liên tục) có thể lúc đó dường như chúng muốn thắp sáng hoàn toàn để thưởng ngoạn cái cảm giác ngọt ngào của vũ điệu tình yêu. Lượng ô xi cung cấp cho việc ô xi hoá luxiferin cần khá nhiều nên hầu như chàng và nàng đều thở gấp. Thôi thì . . . Ngay từ khi hóa vũ những chàng và nàng Đom đóm đã được tạo hoá Phát ngay cái khả năng duy tri nòi giống cho đời sau hữu thụ mà chẳng cần phải tốn ít nhất là 13-14 năm như con người chúng ta - quả là bất công - ấy thế mà đôi khi nhiều người phải cả chục năm sau mới được nếm mùi sung sướng trong cái tứ khoai của dương gian chứ chẳng như ai kia Mì Ăn Liền giống các nàng và chàng Đom đóm. Vậy mà hầu hết các chàng và nàng Đom đóm đều phong tình và đa thê. Con cái có một ngăn chứa tinh trùng của hầu hết những chàng Đom đóm đực mà đã từng qua tay nàng sau đó cơ thể chúng sẽ tự lựa chọn những tinh trùng nào mạnh nhất để kết hợp với hàng trăm trứng mà nàng đang mang nặng trong mình, nhằm sinh ra những hậu duệ khoẻ mạnh.
Sự kết đôi nhiều lần trong ngày, nhiều ngày trong tuần với nhiều cá thể đực có thể được xem như một quá trình sinh học phức tạp của loài Đom đóm cũng như một số loài côn trùng khác và phải chăng vì sự tham lam đến vô độ của chúng mà chỉ sau gần một tháng mà chúng đã gân cốt rã rời, tanh bành xác pháo ? chẳng thế mà loài đom đóm luôn ước rằng giá như mình vừa mạnh, vừa lâu như loài ếch cây Hoặn lớn Rhacophorus nigropalmatus loài được xem như là sinh vật giữ kỷ lục về thời gian. Thôi thì cái gì đến nhanh cũng ra đi nhanh mà, nuối tiếc làm chi cho thêm . . . thèm thuồng
Sau môt thời gian vũ khúc yêu đương được coi như đến hồi kết. Đom đóm cái đẻ trứng dưới đất, trứng nở thành ấu trùng, sau đó sẽ hoá Nhộng, lột xác thành con trưởng thành và cứ thế vòng đời của loài côn trùng này sẽ mãi mãi không có hồi kết và chẳng biết trước khi chết chàng và nàng Đom đóm có kịp chỉ dạy cho đời sau phương pháp hay không mà chúng lại hay đến thế ?.
Những ánh sáng lập loè bên bờ kênh, ruộng lúa giống như những ngọn lửa tình đang cháy lên trong (TIM) chàng và nàng đom đóm và dường như nó cũng tiếp thêm sức mạnh làm nóng lên tình cảm yêu thương cho những cặp tình nhân vùng thôn quê bình lặng. Bạn đừng cố bắt chàng đom đóm tội nghiệp kia mà tặng nàng đấy nhé nó cũng như bạn thôi, ngoài những bản năng sinh tồn chúng còn đang cố gắng thắp lên ngọn lửa yêu đương nồng cháy đến .. . mệt nhoài để hòng tìm kiếm thật nhiều cái một nữa còn lại cho mình.
Phùng Mỹ Trung - Cục Hải quan Đồng Nai
SỰ PHÁT SÁNG TỰ NHIÊN HAY ĐỐM LỬA CỦA NHỮNG MỐI TÌNH ?
Vào những đêm hè, trên những cánh đồng quê êm ả những đôi trai gái thôn quê đang bên nhau trò chuyện, họ thỏ thẻ bên tai nhau những lời yêu thương mộc mạc nhưng rất mặn nồng, những thề non, hẹn biển, cầu mong cho lứa đôi của chúng ta được hạnh phúc trùng phùng. Trong cái không gian bình lặng ấy tưởng chừng cả thế giới chỉ còn có hai người. Họ lặng lẽ bên nhau, ngắm nhìn hàng ngàn những ánh lửa đom đóm lập loè, phải chăng đó là bản chất tự nhiên của các loài sinh vật trong cái vũ trụ bao la này ?. Không loài Đom đóm cũng như đôi bạn trẻ kia đang thắp lên những ánh sáng huyền ảo để cố tìm cho mình một nàng đom đóm xinh đẹp, vừa ý nhất để hẹn thể kết nghĩa phu thê, để duy trì nòi giống, để một mai kia sẽ có những đêm hè đầy sao Đom đóm.
Đom đóm tên khoa hoc là Luciola vitticollis loài này thuộc họ Ngài thiên Notodontidae, bộ Cánh cứng Coleoptera và lớp Côn trùng Insecta. Con đực và cái rất khác nhau. Con cái lớn hơn, đầu và ngực bé với 3 đôi chân và một cái bụng mềm khá cồng kềnh. Thân nó màu nâu, trừ 3 đốt cuối màu trắng, ở mặt dưới có lớp kitin trong suốt, còn mặt trên có màng kitin giàu sắc tố. Cánh trước cứng, cánh sau dạng màng xếp dưới cánh cứng. Chúng thường xuất hiện vào mùa hè, thực chất của việc xuất hiện này được các nhà khoa học đặt cho chúng một cái tên “Vũ Hoá” bởi vì đời sống chính của đom đóm không phải là bay lượn trên mặt đất mà ấu trùng của chúng ở dưới đất, nơi có rất nhiều các thảm mục thực vật. Những nghiên cứu mới nhất hiện nay về thức ăn của ấu trùng loài này hoàn toàn chưa được ghi nhận rõ ràng song có lẽ ấu trùng chúng ăn các chất hữu cơ từ thảm mục. Những ánh sáng lập loè như ma quái kia hoàn toàn là Đom đóm trưởng thành. Chúng phát sáng như những ánh lửa bập bùng trong đêm. Những ghi nhận đã phát hiện thấy rằng sự phát sáng của Đom đóm và môt số loài Sâu sáng trong các thảm mục rừng là sự oxy hóa ngẫu nhiên của lipid, mà đó cũng là các phản ứng hóa học cần thiết để duy trì sự sống của chúng. Tuy nhiên đó còn là bản năng gợi tình của chàng và nàng trong cái thuở ban đầu quen biết ấy và hiển nhiên là chỉ có những chàng trai Đom đóm khoẻ nhất gợi tình nhất mới có thể lọt vào mắt xanh của nàng Đom đóm diễm kiều - một qui luật tất yếu khách quan.
Từ một số loài động vật phát sáng, người ta đã tách được luxiferin và luxiferaze. Hai chất này để riêng rẽ sẽ không phát sáng, nhưng khi đem trộn vào với nhau trong bóng tối thì sẽ phát ra ánh sáng. Luxiferaze là một enzym giúp thúc đẩy quá trình oxy hóa chất luxiferin và kết quả là tạo ra nguồn sáng và ánh sáng này cần thiết cho Đom đóm trong thời kỳ sinh sản để kén chọn người tình. Với ánh sáng chỉ nhìn thấy qua lớp kitin trong suốt ở mặt dưới bụng. Đom đóm cái thường uốn trong bụng, mặt dưới hướng lên trên nên từ phía trên có thể nhìn thấy ánh sáng phát ra. Đom đóm có hệ thống ống khí quản làm nhiệm vụ dẫn khí để thở. Do cử động của hệ thống này mà lượng oxy vào cơ thể thay đổi, có tác động tới sự oxy hóa chất luxiferin vì vậy ánh sáng phát ra khi tỏ khi mờ. Những khám phá mới nhất mang tính khoa học về cường độ ánh sáng phát ra cũng như tốc độ số lần phát quang thấy rõ được việc thể hiện tình cảm của chúng. Nếu tốc độ bằng với nhịp đập của tim người 60 lần/phút đó là trạng thái bình thường trong khi bay. Mới gặp đối tượng muốn làm quen tốc độ của con đực cao hơn 1,2 lần bình thường, khi chàng và nàng đồng ý chấp nhận kết nghĩa phu thê số lần phát sáng của con cái nhiều hơn khoảng 1,3 lần. Rồi chuyện gì đến phải đến thì số lần phát sáng tăng lên gấp đôi (gần như liên tục) có thể lúc đó dường như chúng muốn thắp sáng hoàn toàn để thưởng ngoạn cái cảm giác ngọt ngào của vũ điệu tình yêu. Lượng ô xi cung cấp cho việc ô xi hoá luxiferin cần khá nhiều nên hầu như chàng và nàng đều thở gấp. Thôi thì . . . Ngay từ khi hóa vũ những chàng và nàng Đom đóm đã được tạo hoá Phát ngay cái khả năng duy tri nòi giống cho đời sau hữu thụ mà chẳng cần phải tốn ít nhất là 13-14 năm như con người chúng ta - quả là bất công - ấy thế mà đôi khi nhiều người phải cả chục năm sau mới được nếm mùi sung sướng trong cái tứ khoai của dương gian chứ chẳng như ai kia Mì Ăn Liền giống các nàng và chàng Đom đóm. Vậy mà hầu hết các chàng và nàng Đom đóm đều phong tình và đa thê. Con cái có một ngăn chứa tinh trùng của hầu hết những chàng Đom đóm đực mà đã từng qua tay nàng sau đó cơ thể chúng sẽ tự lựa chọn những tinh trùng nào mạnh nhất để kết hợp với hàng trăm trứng mà nàng đang mang nặng trong mình, nhằm sinh ra những hậu duệ khoẻ mạnh.
Sự kết đôi nhiều lần trong ngày, nhiều ngày trong tuần với nhiều cá thể đực có thể được xem như một quá trình sinh học phức tạp của loài Đom đóm cũng như một số loài côn trùng khác và phải chăng vì sự tham lam đến vô độ của chúng mà chỉ sau gần một tháng mà chúng đã gân cốt rã rời, tanh bành xác pháo ? chẳng thế mà loài đom đóm luôn ước rằng giá như mình vừa mạnh, vừa lâu như loài ếch cây Hoặn lớn Rhacophorus nigropalmatus loài được xem như là sinh vật giữ kỷ lục về thời gian. Thôi thì cái gì đến nhanh cũng ra đi nhanh mà, nuối tiếc làm chi cho thêm . . . thèm thuồng
Sau môt thời gian vũ khúc yêu đương được coi như đến hồi kết. Đom đóm cái đẻ trứng dưới đất, trứng nở thành ấu trùng, sau đó sẽ hoá Nhộng, lột xác thành con trưởng thành và cứ thế vòng đời của loài côn trùng này sẽ mãi mãi không có hồi kết và chẳng biết trước khi chết chàng và nàng Đom đóm có kịp chỉ dạy cho đời sau phương pháp hay không mà chúng lại hay đến thế ?.
Những ánh sáng lập loè bên bờ kênh, ruộng lúa giống như những ngọn lửa tình đang cháy lên trong (TIM) chàng và nàng đom đóm và dường như nó cũng tiếp thêm sức mạnh làm nóng lên tình cảm yêu thương cho những cặp tình nhân vùng thôn quê bình lặng. Bạn đừng cố bắt chàng đom đóm tội nghiệp kia mà tặng nàng đấy nhé nó cũng như bạn thôi, ngoài những bản năng sinh tồn chúng còn đang cố gắng thắp lên ngọn lửa yêu đương nồng cháy đến .. . mệt nhoài để hòng tìm kiếm thật nhiều cái một nữa còn lại cho mình.
Phùng Mỹ Trung - Cục Hải quan Đồng Nai
