Huỳnh Như Ngọc Hiển
Senior Member
"Hiền tài là nguyên khí quốc gia. Nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh và hưng thịnh. Nguyên khí suy thì thế nước yếu mà thấp kém. Vì thế, các bậc thánh minh chẳng ai không coi việc kén chọn kẻ sĩ, bồi dưỡng nhân tài vun trồng nguyên khí là công việc cần kíp. Bởi vì, kẻ sĩ có quan hệ trọng đại với quốc gia như thế cho nên được quí chuộng không biết nhường nào." (Văn bia văn miếu Quốc tử giám Hà Nội - 1442)
[...]
1. Khái niệm nhân tài, tài năng ?
Tài năng là gì ? Nhân tài là gì ? Thiên tài là gì ?
Thiên tài thì hết sức hiếm nhưng nhân tài thì nhiều hơn. Người tài giỏi là người có tài, người tài năng. Tài năng là tổng hợp các phẩm chất ý chí, trí tuệ, cảm xúc, ý thức và hành động ở mức cao hơn nhiều so với trình độ trung bình xã hội, và đạt hiệu quả công tác cao, có ý nghĩa xã hội lâu dài. Người có tài năng như vậy là nhân tài.
Có thể phân biệt một cách đơn giản cho dễ hiểu như sau:
- Người giỏi là người thành thạo công việc đạt hiệu quả cao hơn người khác;
- Người tài là có phát hiện sáng tạo, mới, có sáng kiến lớn nhưng trong phạm vi của khuôn khổ xã hội đương thời đã đạt được, tức cao hơn người người giỏi, vì phải có năng khiếu cao, còn giỏi thì không nhất thiết có năng khiếu cao, từ đó được kết quả rất cao;
- Người gọi là thiên tài là có năng lực cực cao, siêu việt, đạt được thành tựu khác người, có tầm vượt thời đại, vạch ra khuynh hướng mới, đạt kết quả phi thường, vô song (trong lĩnh vực khoa học, nghệ thuật, chính trị, quân sự...)
Tài năng (talent), nhân tài như đã nói, là một thuật ngữ khoa học, đồng thời cũng là ngôn ngữ được dùng trong đời thường. Trong cuộc sống hàng ngày, một người được coi là có tài khi họ hoàn thành công việc một cách tốt đẹp, nhanh chóng, hoàn hảo hơn người, nhưng lại nhẹ nhàng, ít tốn sức lực, trí não và tiền bạc hơn. Như vậy, trong cuộc sống, tài năng được nhận ra khi hoạt động đã hoàn thành, đã có kết quả hay sản phẩm. Nói cách khác, xã hội xác nhận tài năng của một người căn cứ vào kết quả hoạt động đã đạt được của người đó.
Tài năng là năng lực ở mức độ cao, biểu thị ở sự hoàn thành một cách sáng tạo ở những hoạt động nào đó. Tài năng đó là sự kết hợp hoàn thiện nhất các loại tố chất, năng lực giúp cho con người hoàn thành một cách sáng tạo và thuận lợi cho hoạt động. Người có tài năng là nhân tài.
Cố nhiên trong từng nấc thang ấy cũng có nhiều mức độ nhưng về cơ bản thì quy chiếu vào ba loại ấy.
Nhân tài hay người có tài năng, nhất là thiên tài - những người có năng lực xuất chúng (những bậc hiền tài là nguyên khí quốc gia) trong lĩnh vực của mình, có những phẩm chất tốt đẹp theo những tiêu chuẩn trí tuệ, đạo đức và thẩm mỹ cao được toàn xã hội công nhận, tất nhiên là có tính lịch sử... 1 Chính vì thê tự nó cũng đã có những thứ bậc và phân loại theo những tiêu chí nghiêm ngặt riêng, nhưng theo chúng tôi có lẽ tiêu chí lớn và cao nhất chính là tính chất phụng sự xã hội của nó. Khó có thể công nhận một tài năng nếu như chủ nhân của nó tức là nhân tài mà lại không hề phục vụ gì cho cộng đồng, cho quốc gia dân tộc mình- nơi đã nuôi dưỡng và sinh thành tài năng đó. Và chỉ phục vụ cho nhân dân, tài năng đó mới được tỏa sáng và tôn vinh trong lòng dân tộc và ở đây cũng cần hiểu dân tộc không theo nghĩa hẹp của chủ nghĩa dân tộc cực đoan.
Tài năng hay nhân tài, trong lịch sử phát triển của xã hội loài người đã chứng tỏ rằng tương lai của mỗi dân tộc đều phụ thuộc phần lớn vào trí tuệ xuất chúng của những bậc thiên tài, có làm cho lịch sử có những bước nhảy vọt về chất hay không chính là khi những thiên tài đó được phát lộ...
Cho nên, khi xem xét vấn đề nhân tài phải đặt trong tổng thể, từ khía cạnh sinh học, yếu tố di truyền, yếu tố địa lý nhân văn, xã hội học cũng như chính trị xã hội, mỹ học văn hóa, giáo dục đào tạo...mới có cách nhìn đầy đủ và khoa học.
________________________________
1. Xem thêm bài viết của GS. Chu Hảo trên tạp chí Tia Sáng số 5 năm 2004
[...]
[...]
1. Khái niệm nhân tài, tài năng ?
Tài năng là gì ? Nhân tài là gì ? Thiên tài là gì ?
Thiên tài thì hết sức hiếm nhưng nhân tài thì nhiều hơn. Người tài giỏi là người có tài, người tài năng. Tài năng là tổng hợp các phẩm chất ý chí, trí tuệ, cảm xúc, ý thức và hành động ở mức cao hơn nhiều so với trình độ trung bình xã hội, và đạt hiệu quả công tác cao, có ý nghĩa xã hội lâu dài. Người có tài năng như vậy là nhân tài.
Có thể phân biệt một cách đơn giản cho dễ hiểu như sau:
- Người giỏi là người thành thạo công việc đạt hiệu quả cao hơn người khác;
- Người tài là có phát hiện sáng tạo, mới, có sáng kiến lớn nhưng trong phạm vi của khuôn khổ xã hội đương thời đã đạt được, tức cao hơn người người giỏi, vì phải có năng khiếu cao, còn giỏi thì không nhất thiết có năng khiếu cao, từ đó được kết quả rất cao;
- Người gọi là thiên tài là có năng lực cực cao, siêu việt, đạt được thành tựu khác người, có tầm vượt thời đại, vạch ra khuynh hướng mới, đạt kết quả phi thường, vô song (trong lĩnh vực khoa học, nghệ thuật, chính trị, quân sự...)
Tài năng (talent), nhân tài như đã nói, là một thuật ngữ khoa học, đồng thời cũng là ngôn ngữ được dùng trong đời thường. Trong cuộc sống hàng ngày, một người được coi là có tài khi họ hoàn thành công việc một cách tốt đẹp, nhanh chóng, hoàn hảo hơn người, nhưng lại nhẹ nhàng, ít tốn sức lực, trí não và tiền bạc hơn. Như vậy, trong cuộc sống, tài năng được nhận ra khi hoạt động đã hoàn thành, đã có kết quả hay sản phẩm. Nói cách khác, xã hội xác nhận tài năng của một người căn cứ vào kết quả hoạt động đã đạt được của người đó.
Tài năng là năng lực ở mức độ cao, biểu thị ở sự hoàn thành một cách sáng tạo ở những hoạt động nào đó. Tài năng đó là sự kết hợp hoàn thiện nhất các loại tố chất, năng lực giúp cho con người hoàn thành một cách sáng tạo và thuận lợi cho hoạt động. Người có tài năng là nhân tài.
Cố nhiên trong từng nấc thang ấy cũng có nhiều mức độ nhưng về cơ bản thì quy chiếu vào ba loại ấy.
Nhân tài hay người có tài năng, nhất là thiên tài - những người có năng lực xuất chúng (những bậc hiền tài là nguyên khí quốc gia) trong lĩnh vực của mình, có những phẩm chất tốt đẹp theo những tiêu chuẩn trí tuệ, đạo đức và thẩm mỹ cao được toàn xã hội công nhận, tất nhiên là có tính lịch sử... 1 Chính vì thê tự nó cũng đã có những thứ bậc và phân loại theo những tiêu chí nghiêm ngặt riêng, nhưng theo chúng tôi có lẽ tiêu chí lớn và cao nhất chính là tính chất phụng sự xã hội của nó. Khó có thể công nhận một tài năng nếu như chủ nhân của nó tức là nhân tài mà lại không hề phục vụ gì cho cộng đồng, cho quốc gia dân tộc mình- nơi đã nuôi dưỡng và sinh thành tài năng đó. Và chỉ phục vụ cho nhân dân, tài năng đó mới được tỏa sáng và tôn vinh trong lòng dân tộc và ở đây cũng cần hiểu dân tộc không theo nghĩa hẹp của chủ nghĩa dân tộc cực đoan.
Tài năng hay nhân tài, trong lịch sử phát triển của xã hội loài người đã chứng tỏ rằng tương lai của mỗi dân tộc đều phụ thuộc phần lớn vào trí tuệ xuất chúng của những bậc thiên tài, có làm cho lịch sử có những bước nhảy vọt về chất hay không chính là khi những thiên tài đó được phát lộ...
Cho nên, khi xem xét vấn đề nhân tài phải đặt trong tổng thể, từ khía cạnh sinh học, yếu tố di truyền, yếu tố địa lý nhân văn, xã hội học cũng như chính trị xã hội, mỹ học văn hóa, giáo dục đào tạo...mới có cách nhìn đầy đủ và khoa học.
________________________________
1. Xem thêm bài viết của GS. Chu Hảo trên tạp chí Tia Sáng số 5 năm 2004
[...]
Giờ cũng chẳng nhớ mặt bác Thâm ra sao nữa. Em vô tâm thật.
