Cơ chế sốc phản vệ khi tiêm không khí vào tĩnh mạch?

[Hoàng Đức Minh]

Cơ chế sốc phản vệ khi tiêm không khí vào tĩnh

Sốc phản vệ là phản ứng quá mức của cơ thể chống lại một tác nhân nào đó mà có thể gây hại cho cơ thể.
Khi tiêm cho thỏ một lượng không khí nhất định vào tĩnh mạch chừng vài giây sau nó giẫy đành đạch lăn ra chết.

Em không hiểu tại sao nó lại chết nhanh thế? Mọi người có ai biết ko?

 

[Ngô Minh Toàn]

chào mọi người!
lâu lắm rồi mình mới trở lại diễn đàn. Thú thật từ "sốc phản vệ" của bạn hơi lạ và mình cĩng không hiểu rõ lắm từ này. Nhưng theo mình nghĩ nếu tiêm vào thỏ một lượng khí nhất định thì dĩ nhiên dù ít hay nhiều nó cũng gây cản trở sự tuần hoàn của các mạch trong cơ thể thỏ. Mình chưa rõ là tiêm vào cơ thể nó khí gì và tiêm vào bộ phận nào trong cơ thể : mạch máu hay các nội quan khác?
>nếu tiêm vào mạch máu thì dĩ nhiên nó gây nên sự cản trở lưu thông máu thì thỏ phải khó chịu và chết thôi.
>nếu tiêm vào nội quan khác : cái này thì ko rõ lắm.
Thế mình hỏi lại là thí nghiệm trên thỏ thì như vậy còn đối với những loài khác thì sao? có bắt buột phải thí nghiệm trên thỏ sao?

 

[Nguyễn Ngọc Lương]

Re: Cơ chế sốc phản vệ khi tiêm không khí vào t

Sốc phản vệ là phản ứng quá mức của cơ thể chống lại một tác nhân nào đó mà có thể gây hại cho cơ thể.
Khi tiêm cho thỏ một lượng không khí nhất định vào tĩnh mạch chừng vài giây sau nó giẫy đành đạch lăn ra chết.

Em không hiểu tại sao nó lại chết nhanh thế? Mọi người có ai biết ko?

s

Không khí có chứa Nitơ 78%. Nitơ không hòa tan trong máu nên có thể nó tạo thành các bọt khí làm tắc mao mạch

 

[Hoàng Đức Minh]

Nếu làm tắc mao mạch thì chỉ tắc cục bộ ở chỗ đó thôi chứ? và chỉ chỗ đó hoại tử thôi. Đằng này nó giẫy đành đạch ngay sau khi tiêm 5-10 giây và chừng 1 phút sau thì chết.

Em tiêm 5ml cho một con thỏ.

 

[Nguyễn Minh Sang]

Theo mình được biết,trong Y khoa có một chứng bệnh đó là : Chứng tắc nghẽn mạch do bọt khí
(Định nghĩa : Tắc nghẽn một mạch máu do nhữn bọt khí di chuyển tới .)

Căn nguyên :
1. Giảm khí nén :
Nghẽn động mạch do bọt khí thường hay xảy ra trong trường hợp giảm áp suất đột ngột khi những thợ lặn sử dụng máy thở tự động từ độ sâu dưới nước trở lên mặt nước quá nhanh.
Khi thợ lặn ngoi lên mặt nước đồng thời ngừng thở (thanh môn khép kín ) không khí không ra được khỏi phổi sẽ bị dồn kín trong các phế nang , và giãn nở ra trong quá trình lên nông dần .Vì không khí thở vào không tự do thoát ra được ,nên làm cho phổi giãn mạnh ra và làm tăng áp suất trong phế nang.Lúc đó khí sẽ lọt vào trong máu ở các tĩnh mạch phổi , và từ đây về tim , rồi bọt khí sẽ theo các đông mạch cảnh vào các động mạch não , gây ra nghẽn mạch , hậu quả là đối tượng bị bất tỉnh (mất tri giác) đột ngột , có hoặc không có kèm theo co giật.
2. Truyền máu :
Nếu để không khí lọt vào tĩnh mạch trong khi truyền máu thì bọt khí sẽ hình thành trong buồng tim và làm cho tim bơm máu không hiệu quả nhất thời. Tai biến này có thể xảy ra khi thay ông truyền hoặc khi truyền máu dưới áp suất của máu đựng trong chai.
3. Ngoài ra còn những nguyên nhân khác.

Triệu chứng:bất tỉnh (mất tri giác) đột ngột ở thợ lặn trongkhi ngoi lên mặt nước hoặc sau khi lên khỏi mặt hoặc sau khi lên khỏi mặt nước .Cũng có thể xảy ra co giật , liệt nhệ người . Phổi giãn có thể kèm theo tràn khí trung thất hoặc khí thũng dưói da, tràn khí màng phổi .

Trở lại với chủ đề thì thực chất thuật ngữ “Sốc phản vệ” là một hiện tượng quá mẫm typ I (quá mẫn dùng để chỉ tình trạng đáp ứng với kháng nguyên ở mức quá mạnh mẽ , biểu thị bằng các triệu chứng bệnh lý”).Tên gọi phản vệ (anaphylaxie) là muốn nói lên hiện tượng “không được bảo vệ”.
Sốc phản vệ thực nghiệm được tiến hành trên chó năm 1902 do Portier và Richet (Pháp): Khi chó đã có kháng thể trong máu , nếu tiêm nhanh một liều kháng nguyên lớn vào tĩnh mạch ,chó sẽ chết ?nhanh ngay sau đó .Sốc phản vệ ở chó biểu hiện như sau:sau vài phút ,chó khuỵu xuống ,vãi đãi ,khó thở , tụt huyết áp và chết .Mổ ra , gan tím ngắt , mạc treo ứ máu tĩnh mạch do co thắt tĩnh mạch trên gan.
Sốc phản vệ ở người rất nặng nề , dễ gây chết , xem như một cấp cứu khẩn cấp . Sốc phản vệ cũng chỉ mới xuất hiện gần đay , từ khi con người biết sản xuất chế phẩm nhân tạo (thuốc hoá chất , có tính kháng nguyên và có tính sinh IgE) đồng thời biết sử dụng bơm tiêm đưa chúng vào cơ thể với mục đích điều trị, chuẩn đoán.
Biểu hiện :chỉ sau 5-30 phút kể từ lúc tiêm thuốc vào cơ thể đã xuất hiện khó thở , tụt huyết áp cấp, rồi trạng thái sốc xuất hiện , như tái xám , mồ hội lạnh ,… .Nhiều khi có dấu hiệu thực vật (nôn nao , mửa ói , run rẩy…) và dấu hiệu da (ban ,mẩn , ngứa…) kèm theo.

Tài liệu tham khảo :cuốn :"Sổ tay lâm sàng và điều trị" -tập II (nhà xuất bản Y học )

 

[Hoàng Đức Minh]

Tài liệu tham khảo :cuốn :"Sổ tay lâm sàng và điều trị" -tập II (nhà xuất bản Y học )

Tác giả? Trang?, năm xuất bản?

Nếu để không khí lọt vào tĩnh mạch trong khi truyền máu thì bọt khí sẽ hình thành trong buồng tim và làm cho tim bơm máu không hiệu quả nhất thời. Tai biến này có thể xảy ra khi thay ông truyền hoặc khi truyền máu dưới áp suất của máu đựng trong chai.

Có lẽ đây là nguyên nhân giải thích hiện tượng này.Cám ơn bạn Sang

Khi bị như thế này thì cách xử lý thế nào? Vì thời gian xảy ra rất nhanh khoảng từ 1-10 phút nếu đưa đến bệnh viện thì đã muộn mất rồi.

 

[Đào Anh Phúc]

Nếu như vậy ?vẫn chưa thỏa đáng ?? thời gian chết quá nhanh ! hình thành bọt khí do chênh lệch áp suất máu và khí quyển có chết nhanh vậy không nhỉ !!!???

 

[Nguyễn Hoàng Bảo]

Không dính dáng gì đến sốc phản vệ.

Hiện tượng này đơn thuần về mặt hóa lý thôi.
Máu là một nhũ tương với rất nhiều loại organic surfactant. Các surfactant này đồng thời cũng là các chất tạo bọt rất mạnh. Khi có các bọt khí trong máu, hiện tượng seeding nucleation bắt đầu và tạo ra các hạt aerogel, đến lượt các hạt này tạo ra những khối huyết đông đặc ngày càng to dạng sợi. Khi chưa về đến tim nó làm nghẽn hệ mao mạch, hệ tĩnh mạch chủ, và khi các bọt khí và các huyết khối này về đến tim cũng là lúc van 2 lá, van 3 lá không thể khép kín lại được, các dòng xoáy do van 2 lá, 3 lá tạo làm máu trong tim hoàn toàn đóng khối. Tim không còn làm nhiệm vụ tuần hoàn nữa, thế là toi.
Câu trả lời của kỹ sư hóa đấy.

 

[Đào Anh Phúc]

Não có khả năng chịu oxi tối đa 5 phút, chuỗi phản ứng đông máu không thể ?làm chết nhanh như vây được !
Bác có thể giải thích sâu hơn được không, chứ tắc .... em không thông cho lắm.

 

[Nguyễn Hoàng Bảo]

Khi tạo bọt cho polymer, mình thường dùng TiO2 để seeding với nồng độ khoảng 0.5%. Ở đây, 5 ml không khí chắc phải tương đương với 50g chất rắn của mình, bạn thử xem con thỏ nặng bao nhiêu 2 hay 3 kg, có bao nhiêu gram máu, chắc chừng trên dưới 300 gr, bao nhiêu đó bọt khí thì chỉ đủ làm 1 người 70 kg, liệt não, hay liệt chi gì đó, nhưng cho con thỏ thì toi đứ đừ đừ trong vòng 1 phút là phải rồi.

 

[Đào Anh Phúc]

Đã hiểu ! ok

 

[Nguyễn Ngọc Lương]

Nếu là sốc phản vệ hay tắc bọt khí thì cũng khó có thể đi nhanh như vậy. Có thể bạn Minh thấy nó chết nhanh quá nhưng có lẽ cũng vài phút.

Đi nhanh như vậy chắc hẳn ảnh hưởng đến não là chủ yếu. Tim khó mà "chết" hoặc tắc nhanh như vậy

 

[Hoàng Đức Minh]

Ok, em sẽ lấy đồng hồ đo đạc cẩn thận xem trung bình là bao nhiêu phút bao nhiêu giây thì nó tỏi.

 

[Nguyễn Minh Sang]

Thực sự thì em thấy vấn đề này có thể hiểu một cách đơn giản thế nay : mức độ tổn thương của bọt khí ( trong y học các bọt khí xuất hiện trong máu hay trong tổ chức kẽ có tên là :bọt khí AZOT ) phụ thuộc vào số lượng và kích thước từng bọt khí .Khí có sự lượng bọt khí chúng có thể tạo ra một sự chèn ép hoặc sự bít tắc gây ra dập nát các tổ chức hoặc gây ra thiếu máu cục bộ (nghiêm trong nhất là não và tim)
Em đồng ý với anh Hoàng Bảo ,mặc dù em không hiểu hiện tượng seeding nucleation la gi .nhưng em được biết nếu máu bị tắc nghẽn thì rất dễ dàng xảy ra hiên tượng các tiểu cầu kết dính với nhau gây ra đông máu trong lòng mạch , các cục máu đông này lại tiếp tục lang thang gay ra đông máu rải rác và rồi gây ra nghẽ n mạch ở nhiều nơi trong cơ thể =>chác chắn là nguy hiêm rồi. Ngoài ra ,khi bị tắc nghẽn huyết tương chảy vào dịch nội mô nhiều hơn gây ra phù và có thể gây ra bệnh lý giảm huyết áp =>hiện tượng sốc có thể xảy ra ( nhưng không phải là sốc phản vệ )
Tai nạn do lặn, có thể dẫn đến xuất hiện bọt AZOT trong hệ thông tuần hoàn , và giả pháp cần thiết lúc đó là liệu pháp oxi qua mặt nạ và hô hấp tim phổi trước khi đưa được bệnh nhân tới trung tâm tăng áp có buồng tăng áp chuyên sâu (giếng chìm hơi ép) để loại bỏ bọt khí ra khỏi lòng mạch theo đương hô hấp .